چند سند تاریخی از والی­ گری دکتر مصدق در فارس

پس از اینکه مشیرالدوله، مصدق را به عنوان وزیر عدلیه در کابینه خـود معرفی کرد. مصدق از اروپـا عازم ایران شد. مصدق هنگامی که با کشتی از بمبئی عازم ایران بود در راه با سرپرسی ساکس ملاقات نمود.

ساکس با آگاهی از وضعیت راه آهن بغداد به مصدق خبر داد که راه آهن بصره به بغداد خراب است و امکان ورود به ایران از راه بغداد وجود ندارد. به همین علت مصدق تصمیم گرفت از راه بوشهر وارد ایران شود.

وزیر جدید عدلیه برای آنکه خود را به ایران و جلسات کابینه برساند، در بمبئی اتومبیلی خرید و راننده­ای اجیر کرد و با کشتی عازم بوشهر شد. چند روزی در بوشهر اقامت کرد و سپس از راه کازرون وارد شیراز شد. دایی­اش فرمانفرما در همان اوان از والیگری فارس کنار رفته بود و والی دیگری هم برای فارس نیامده بود.

لذا دکتر مصدق به پیشنهاد چندتن از سرشناسان فارس و تایید نخست وزیری به حکومت ولایت فارس منصوب گردید. از مهمترین اقدامات دکتر مصدق در فارس می­توان به انتصاب دوباره صولت الدوله به ایلخانی گری ایل قشقایی، سرو سامان دادن به وضعیت اسفناک فارس و تامین امنیت جاده ها و ازبین بردن ناامنی راه­های تجاری بود.

با کودتای سوم اسفند 1299دکتـر مـصـدق از اعـلام فـرمـان انـتـصـاب سیدضیاء به نخست وزیری ، سر باز زد و تنها زمانی از ولایت فارس کنـار رفت که از احمدشاه مستقیمـاً فرمان عـزل خـود را دریافت کـرد .

وی به منطقـه ایـل بختیاری پناه برد و سه ماه بعد، زمانی که سید ضیاء از نـخـسـت وزیـری کنـار گـذاشـتـه شـد، در دولـت قوام السلطنه در پست وزارت مالیه منصوب گردید و به تهران آمد و مجدداً جایگاه خود را به عنوان یکی از رجل سیاسی به دست آورد.

رسول احمدلو