آب هست اما … حیات هست اما…

آب از دیرباز و از بدو پیدایش حیات، نقش اساسی در ادامه زندگی و طبیعتاً درموجودیت انسان ایفا کرده است. نقش آب در پیدایش و رشد حیات در نظریه‌های علمی نیز مدتها مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و امروزه همه در آن اتفاق نظر دارند. آب همچنین بشر را به ایجاد شاهکارهای فوق العاده مهندسی سوق داده است وساخت آبـراههای سنـتی در دوران اوج قدرت امپراتوری روم وایران، ساخت سدهای کوچک، حمام­های عمومی ،چاه­ها و قنوات باقی مانده و لوله کشی­های سفالینی مصداقی از شاهکارهای فوق می­باشند .

در طول تاریخ آب عامل مهمی در شکل دادن به روش زندگی بشر توسعه تکنولوژی، زبان، وفرهنگ بوده است. مع الوصف هزاران سال است که انسان به طریق مختلف با انجام فعالیت­های کشاورزی و صنعتی و… به راحتی آب این نعمت مقدس خداوندی را آلوده می­نماید .رشد روز افزون جمعیت و بدنبال آن افزایش نیاز به امکانات و مواد اولیه باعث شده است که آبهای زیر زمینی وسطحی با مواد شیمیایی جدیدی آلوده شده و با گذشت زمان مخازن آب سالم وگوارا به تدریج آلوده شده و کیفیت آب بخصوص منابع محدود آب شیرین کاهش یابد.

ازدیاد جمعیت کره­ی زمین باعث افزایش مصرف منابع آبی شده است و این در حالی است که به علت افزایش دمای کره­ی زمین ( به دلیل آلودگی هوا ) بارش برف و باران نیز به شدت کاهش یافته است .
با اینکه مقدار آب قابل استفاده ( آب شیرین ) در سطح کره ی زمین بسیار محدود است ، اما از همین مقدار هم به درستی استفاده نمی شود.انسان­ها با بی­توجهی خود نه تنها آب را بیهوده و بیش از نیازشان مصرف می­کنند بلکه با رفتار ناصحیح خود باعث آلودگی آن می­شوند . خشکی در کشور ما یک واقعیت است ، اولین عارضه­ی این خشکی ، بی آبی است .

آلوده شدن و تلفات آب و افزایش بی­رویه ی جمعیت، آب شیرین را که تولید آن تقریبا ثابت و محدود است ، تهدید می­کند . تلفات آب به وسیله­ی انسان، با برداشت بی­حساب از منابع آب سطحی و زیرزمینی در مدت زمان طولانی و مصرف بی رویه‌ی آب در منازل و مزارع و صنایع به وجود می­آید.

برای پیشگیری از تلفات آب چه باید کرد ؟

• قبل از اینکه شیر آب را باز کنیم ، فکر کنیم واقعا به چه مقدار آب نیاز داریم ؟

فکر کنیم مصرف بیش از حد آب ، ایجاد خسارت برای محیط زیست و نسل های آینده است و ما در برابر آن ها مسئولیم . صرفه جویی در مصرف آب تنها برای زمان های خشکسالی نیست . هر قطره آب تلف شده نشانه یک قطره آب کمتر برای زندگی است . به دنبال اصلاح روش مصرف آب و یافتن راه های صحیح مصرف این ماده ی گرانبها باشیم .

پس :

• هنگام استحمام هر وقت ضروری بود شیر آب را باز کنیم .

• برای شستن دهان و مسواک زدن فقط یک لیوان کافی است .
• برای شستن ظروف بهتر است ابتدا ظروف غذا را حتی الامکان از باقی مانده­های غذا پاک کرده و پس از کف مالی ظرف ها را در یک لگن آب قرار دهیم . به این ترتیب آبکشی ظروف سریعتر و با مصرف آب کمتر انجام می شود .

• هنگام استفاده از ماشین لباسشویی همیشه از حداکثر ظرفیت ماشین استفاده کنیم .
• شستشوی اتومبیل با شیلنگ آب چیزی نیست جز اتلاف آب . به جای اینکار می توانیم از یک سطل آب و یک تکه ابر یا پارچه استفاده کنیم .
• برای تمیز کردن حیاط خانه و جلوی در خانه از جارو استفاده کنیم .
• برای کاهش مصرف آب در سیفون­های مخزنی بهتر است یک یا دو بطری پلاستیکی را پس از برداشتن برچسب کاغذی روی آن ، پر از آب کرده ، درب آن را بسته و سپس در داخل مخزن سیفون قرار دهیم . اینکار موجب می­شود مقدار کمتری آب وارد مخزن سیفون شود و هر بار تا 5 لیتر آب صرفه جویی شود .
• با رسیدگی به شیرهای آب ، تعمیر و تعویض شیرهای آب و واشرهای آن مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می کنیم .
• برای آبیاری گلدان ها و باغچه منزل می توانیم از آب بدست آمده از شستشوی سبزی و امثال آن استفاده کرد .
• ارزش آب را عملا به کودکانمان نشان بدهیم و از آن ها بخواهیم هنگام استفاده از آب مراقب مصرف خود باشند .

*آبیاری نابهنگام موجب اتلاف آب می شود . بهتر است آبیاری را در هنگام عصرو شب که تبخیر حداقل است انجام داد .

هشدار :
• برای کشورهایی مانند ایران که به لحاظ اقلیمی و موقعیت جغرافیایی در منطقه ی خشک و نیمه خشک کره ی زمین قرار دارند طی دو دهه ی آینده ” آب ” عامل بروز بحران خواهد بود .
• آلودگی یک عامل مهم در کاهش و تباه سازی منابع آب شیرین در جهان می باشد .
• آب عامل کلیدی توسعه ی پایدار به حساب می آید و امروزه در جهان مهمترین مولف قدرت اقتصادی و سیاسی است .
• آلوده شدن آب سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را به خطر می اندازد .

در پایان:
مشارکت مردمی ـ تلاش آگاهانه و برنامه ریزی شده برا ی افزایش سطح آگاهی جامعه از طریق آموزش و بسیج عمومی و اجرای برنامه­های ملی برای تشویق مردم به صرفه جویی در مصرف آب و مبارزه با آلودگی آب ضروری است .

 

لیندا باقریان

کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست

(انجمن دوستداران محیط زیست لارستان)