مصاحبه اختصاصی میلاد لارستان با پروفسور كردواني

 اشاره:
در هفته اخير، همايشي به مناسبت روز جهاني مقابله با بيابان‌زايي در لارستان با حضور مسئولين استاني و شهرستاني برگزار شد. مهمان ويژه اين برنامه  پروفسور  كردواني  بود. در حاشيه اين جلسه با همكاري دوستان ما در اداره منابع طبيعي و آبخيزداري لارستان، وقت مصاحبه‌اي از ايشان گرفتيم و با وي درباره وضعيت اقليمي  لارستان صحبت كرديم. در اين گفتگو مباحث جالبي مطرح شد كه مطالعه آن خالي از لطف نخواهد بود.

*)لطفاً‌خود را معرفي كنيد.

**)بنده پرويز كَردواني  استاد دانشگاه هستم.

*)اگر اجازه دهيد بي‌مقدمه به سراغ اصل موضوع اين روز يعني مقابله با  بيابان‌زايي برويم. شما بيابان‌هاي لارستان را ناشي از چه چيزي مي‌دانيد؟
**)ببينيد لارستان بيابان ندارد. بلكه منطقه‌اي است كه خشك است. مناطق خشك  به ۴ درجه  از خشكي تقسيم مي‌شود: نيمه خشك، خشك،  نيمه بيابان و بيابان.
۱۰% از كشور ما آب و هوايي مرطوب  دارد يعني در تمام طول ماههاي سال بارندگي داريم. (از گرگان تا آستارا) مناطق نيمه خشك مثل:‌البرز و زاگرس ،‌شيراز، كرمانشاه (۹ ماه از سال بارندگي دارند)

مناطق خشك جاهايي مثل :‌ از تهران برويم به سمت قم،‌كاشان، اصفهان،  همين لارستان  (۳ تا  ۴ ماه از سال  بارندگي دارند)‌و زراعت ديم در اين مناطق  صرفه اقتصادي چنداني ندارد. نيمه بيابان مثل : يزد، نائين (در طول سال بدون بارندگي نيست ولي ممكن است  كه يك بارندگي موثر  يعني بارندگي‌اي كه قطرات آب ۱۰ تا ۱۵ سانتيمتر نفوذ كند، هم نداشته باشد مناطق بيابان مثل: بيابان لوت كه ممكن است حتي ۱۰ سال هم باران نبارد و پس از  مدت طولاني  ممكن است  كه در يك برهه زماني به يك دفعه ۱۰۰ ميليمتر  باران ببارد.

همانطور كه اشاره شد، منطقه لارستان جزء مناطق خشك  محسوب مي‌شود. ميزان بارندگي آن به شكلي نيست كه زراعت ديم در آن صرفه اقتصادي  داشته باشد. معمولاً‌ در ايران  جاهايي زراعت ديم صورت مي‌گيرد كه حداقل ۲۵۰ ميليمتر باران ببارد.
متأسفانه قدر لارستان دانسته نمي‌شود. لارستان  خيلي پتانسل بالايي دارد منتهي خود مردم مي‌گويند: هوا گرم و خشك است. خلقت خداوند بي‌حكمت نيست شما ببينيد  منطقه‌اي مثل گيلان  به خاطر آبي كه دارد برنج و مركبات كشت مي‌كنند. منطقه‌اي مثل اصفهان، پنبه دارد. در مناطق كوهستاني مثل  كرمانشاه و كردستان  زردآلو، گلابي و… دارد. منطقه چابهار  تمساح خيلي به خوبي به عمل مي‌آيد. 

جايي مثل بم خرما دارد. در لارستان بايد از پتانسيل‌ها استفاده شود.  در  لارستان درختي مثل استبرق  مي‌رويد كه ابريشم طبيعي  مي‌كند. جاهايي كه ابرشيم توليد مي‌كنند بايد در مدت زمان زياد زحمت فراوان  و … صرف كنند. از همه چيز اين درخت از ساقه و ريشه  گرفته تا برگ  آن قابل استفاده است. در منطقه شما بايد سراغ اين جور چيزها رفت. در منطقه  شما پنبه خوب رشد مي‌كند. در همين محلي كه ما هستيم،  درخت پنبه‌اي وجود دارد كه الان به اندازه يك درختچه است. اگر به آن رسيدگي  شود به اندازه يك درخت رشد مي‌كند. در لارستان يك سال پنبه بكاريد پنجاه سال  پنبه بچينيد. كجاي دنيا چنين است؟
يا اگر  در اينجا، شما انجير بكاريد سالي دو بار  به شما انجير مي‌دهد يكبار در فصل  بهار و يكي هم در پاييز.   
به لحاظ منابع آبي، وضعيت  لارستان از هر كجاي ايران بهتر  مي‌توانيد از آب استفاده كنيد. يك چاه آب وجود دارد كه مستقيماً   براي كشاورزي  استفاده مي‌شود. نه اين كار گناه است گفته مي‌شود كه جوانان روستايي به شهرها مهاجرت مي‌كنند. پرسيده مي‌شود چرا؟   گفته مي‌شود در شهرها استاديوم ورزشي، استخر و… دارد.
 در لارستان بايد از آب  استفاده چند منظوره كرد . اولين كاري كه بايد انجام داد يك فضايي احداث  شود تا  جوانان بتوانند  از آب چاه براي شنا استفاده كنند. البته براي جلوگيري از آلودگي آب  نبايد از شامپو و صابون استفاده شود. در اين آب  مي‌توان جلبك پرورش داد.
جلبك چيست؟ جلبك سبز رنگ مي‌باشد و به شكل خزه در مي‌آيد. اگر جلبك پرورش داده شود يك متر بالا مي‌آيد.  و اگر آن را از آب خارج و خشك كنند،  ۷۰% پروتئين خواهد داشت. يعني يونجه ۲۰% دارد ولي جلبك ۳/۵ برابر يونجه  پروتئين دارد. در اين آب مي‌توان ماهي پرورش داد.  در لارستان در زمستان‌ها، ماهي قزل‌آلاي رنگين‌كمان و در تابستان ماهي كپور كه در هواي گرم رشد مي‌كند در همين استخرها پرورش داد.
پس از اين مراحل  مي‌توان آب را براي كشاورزي  استفاده كرد.
ضمناً‌ از اين اقليم لارستان هم بايد استفاده شود و تبليغ صورت گيرد تا مردم تابستان‌ها در اين موقع از سال به لارستان بيايند. اين بادهاي  داغي كه مي‌وزد،‌يك شناي خشك طبيعي است و خيلي عالي است. من ميليون‌ها تومان هزينه كرده‌ام و در منزل خودم شنا درست كرده‌ام كه اغلب مواقع هم خراب است. در كشورهاي اروپايي مثل:‌انگليس و آلمان و…  آفتاب ندارند در تعطيلات تابستاني به بندر بارنا در كنار درياي سياه مي‌روند و تا ۱۵ الي ۲۰ روز در زير نور آفتاب مي‌مانند.
در اينجا شما علاوه بر آفتاب،‌ گرماي خوبي هم داريد. من در دانشگاه اينجا كه درس مي‌دادم از اين هوا    استفاده مي‌كردم.  خيلي اين بادها سالم است ولي شما قدر آن را نمي‌دانيد. يا در فصل زمستان كه جاهاي ديگر يخبندان است اينجا خيلي هوا مناسب است.
مردم جاهاي ديگر بايد ياد بگيرند كه به لارستان بيايند. بايد در زمستان‌ها، تورهايي راه‌اندازي شود كه مردم را به ديدن آثار باستاني يا پنبه‌ها و استبرق‌هايي كه در فصل زمستان سبز است به آنها نشان دهند چشمه‌هاي آب داغ  را به آنها بشناسانند. 
بايد در اينجا زمينه‌اي فراهم شود تا مردم  تعطيلات خود را در لارستان بگذرانند. زمستان‌ها براي شما كه عادت نداريد، هوا سرد هست ولي براي فردي  مثل من كه در فصل زمستان به اينجا بيايم، اصلاً سرد نيست.
لارستان  استعداد كشاورزي و محصولات خارج فصل مثل: گوجه، خيار، طالبي، هندوانه و…. را دارد كه در خيلي از جاها  اينگونه نيست.
شايد در ايران كمي بندرعباس و چابهار داراي چنين موقعيتي باشد و اگر نه در استان فارس هيچ جايي چنين امكاني ندارد. لارستان استعداد پرورش ماهي و حيوانات مختلف را دارد. بايد برنامه‌ريزي كرد تا اين كه توريست به اين منطقه بيايد و از اين هوا لذت ببرد. لارستان توانمندي زيادي دارد  اما متأسفانه ناشناخته مانده است.

*)چه راهكاري براي كنترل بيابان در لارستان داريد؟
**)در اينجا چون آب به تدريج دارد كم مي‌شود و به تبع آن  زمين‌هايي كه در آن كشت مي‌شده، حالا زير كشت نمي‌روند پوشش‌هاي گياهي آن از بين مي‌رود.

در ادامه آن ريزگردها توليد مي‌شود. همين گرد و غبارهايي كه از عراق به كشور ما مي‌آيد به خاطر اين  است كه زمين‌هاي  كشاورزي بدون بهره‌برداري رها شده است.

پيشنهادي كه دارم اين است كه درختاني مثل گز كاشته شود. اين درخت در لارستان خوب رشد مي‌كند. در لارستان بايد فضاي سبز را كم كرد چمن اصلاً نبايد كاشته شود بلوار ۳۰۰ متري هلال احمر  در لار خيلي خوب است  ولي در شكل آن اشتباه درست شده است. كار خوبي كه شده زير اين درخت‌ها سنگ‌فرش شده است منتهي  اشتباهي كه صورت گرفته  شيب را به طرف خيابان  داده‌اند تا مي‌توانيد بايد از ميزان گياهان بكاهيد و بيشتر   درخت بكاريد. چمن اصلاً نبايد باشد عرض بلوار فرودگاه خيلي زياد است. اندازه بلوار  به ميزان  كاشت يك درخت كافي است. به اين دليل نبايد به سراغ چمن رفت زيرا شما آب نداريد. چمن هم قدرت تصفيه كنندگي ندارد. در هواي گرم كه زرد هست و كمي هم كه بلند شده فوراً زده مي‌شود و زباله توليد مي‌شود. كودي هم كه به آن داده مي‌شود باعث آلودگي اب مي‌شود. ماشين‌ چمن‌زني هم گرما توليد مي‌كند. چمن بايد در جاهايي كاشته شود كه آب آن از طريق بارندگي تأمين شود.

اگر درخت كاشته شود از سايه آن مي‌توان بهره برد.  از شاخ وبرگ شمشادها مي‌توان با دامداران به خصوص  در فصل زمستان كه سبز هست، قرارداد بسته شود و علوفه‌ها را به آنها فروخت. از درختاني كه خوب در اين جا ميوه مي‌دهند شپستون است. اين درخت در آب و هواي لارستان زمينه مساعد فراهم است و درخت شپستون بسيار خوب به عمل مي‌آيد و دانه‌هاي ان بسيار   درشت مي‌شود. پس بايد  فكر شود كه چه درختاني را در اين منطقه كاشت.

*)با تشكر از وقتي كه در اختيار ما قرار داديد.

گزارش: حسن فراست