پیدا شدن بقایای نیزه‌ شکسته‌های روز عاشورا/واقعا خواندنی

پس از سقوط صدام دیکتاتور ظالم عراق، ستاد بازسازی عتبات عالیات با پشتوانه بزرگ ملت ایران، اقدام به توسعه و بازسازی اماکن متبرکه عراق به خصوص حرم‌های مطهر

اهل‌بیت(ع) کرد. این ستاد هم‌اکنون پس از ۱۲ سال به ستدی بزرگ، قوی و شناخته‌شده چه در عراق و چه در جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است.

از این رو خبرگزاری فارس با حسن پلارک، رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات در زمینه اقدامات این ستاد در این مدت ۱۲ سال به گفت‌وگو نشسته که مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:

 فارس: لطفا بفرمایید فعالیت بازسازی عتبات عالیات توسط ستاد از چه سالی و چگونه آغاز شد؟

پلارک: در سال ۸۰ که آمریکایی‌ها برای حذف صدام به عراق حمله کردند که البته هدف جمهوری اسلامی ایران هم حذف صدام بود، ما از موقعیت استفاده کردیم و با پتانسیلی که در اختیار داشتیم وارد عرصه عراق شدیم و امر بازسازی عتبات را آغاز کردیم.

پس از چند ماه بعد از حذف صدام، نیروهای مردمی عراق، سپاه بدر، مجلس اعلای اسلامی، قوات سیدالشهدا و حزب‌الدعوه اسلامی که پایگاهشان در ایران بود، عرصه را به دست گرفتند.

از سویی یکی از اولویت‌های مردم ایران، زیارت عتبات عالیات بود. بسیاری از اجداد ما در آرزوی زیارت قبر سیدالشهدا از دنیا رفتند و این آرزو در دلشان ماند. ما هم آرزویمان تا ۴۵ سالگی زیارت عتبات مقدسه بود.

تبرک جستن به تربت امام حسین(ع) در هشت سال دفاع مقدس

همچنین در ۸ سال دفاع مقدس، یکی از اهداف رزمنده‌ها به جز دفاع از میهن، آزادسازی راه کربلا بود و پیشانی‌بندهای «کربلا ما داریم می‌آییم» از این هدف سخن می‌گفتند.

رزمنده‌های قرارگاه رمضان در سال ۶۲، مهر تربت امام حسین(ع) را به جبهه آورده بودند که یگان‌های غرب و جنوب این مهر را برای تبرکی دست به دست می‌کردند.

خدا به ما این توفیق را دارد که جزو نخستین گروه‌هایی باشیم که بعد از سقوط صدام به کربلا مشرف شدیم البته هدف ما کمک‌‌رسانی به مردم فلاکت‌زده عراق بود.

طبیعی بود که نیت داشتیم ابتدا زیارت و سپس به کمک مردم عراق برویم. ما ۱۲ شب رسیدیم به حرم امیرالمؤمنین(ع) و ساعت یک بامداد فردا شب به حرم سیدالشهدا(ع) رفتیم.

در هر ۲ زیارت درهای حرم بسته بود و درها را برای ما باز کردند و زیارت خوبی را انجام دادیم. حتی در زیارت سیدالشهدا(ع) توفیق شد و حرم را جارو زدیم.

ما تصورمان این بود که حرم امیرالمؤمنین(ع) که پدر همه ائمه هستند و یا حرم سیدالشهداء(ع) که آنقدر در روایات بر زیارت ایشان تأکید شده است، باید بسیار باشکوه‌تر از امام رضا(ع) که امام هشتم هستند، باشد و وقتی آن وضعیت را دیدیم باورمان نمی‌شد.

وقتی در حرم امیرالمؤمنین(ع) می‌رفتیم پایین شلوارمان را بالا می‌زدیم تا بالاآمدگی چاه‌های فاضلاب لباس‌هایمان را کثیف نکند یا برای زیارت حرم سیدالشهداء(ع) باید حتماً طهارت می‌کردیم.

فارس: لطفا کمی از شرایط آن روزهای عتبات بفرمایید.

پلارک: در حرم امام حسین(ع) اثرات گلوله‌ها و تخریب سنگ‌ها مشهود بود. درب‌های بزرگ حرم را موقع باز و بسته کردن باید ۳ نفر مهار می‌کردند تا از شدت تخریب و پوسیدگی درب واژگون نشود.

همچنین در زمان تبرک کردن وقتی به سنگ‌های حرم دست می‌زدیم آنها پودر می‌شد و می‌ریخت. این صحنه‌ها برای ما خیلی زجرآور بود.

ما تصور نمی‌کردیم که عراقی‌ها بگذارند ما بازسازی را انجام دهیم ولی توکل کردیم و از حرم امیرالمؤمنین(ع) شروع کردیم. وقتی کار را شروع کردیم نه تنها شاهد ممانعت عراقی‌ها نبودیم بلکه آنها از ما استقبال بسیار خوبی کردند.

تخریب سنگ‌فرش‌های حرم امیرالمومنین(ع)؛ نخستین فعالیت بازسازی عتبات

اولین کاری که در عتبات کردیم به جای بازسازی تخریب سنگفرش‌های حرم بود. در آن زمان سنگ‌فرش‌های ایوان طلای امیرالمؤمنین(ع) بسیار خراب بود. به همراهانم گفتم که شروع کنیم به کندن این سنگ‌ها؛ آنها اعتراض کردند که هنوز سنگ جدید از ایران نیاوردیم، بنده گفتم اول خراب می‌کنیم که بدانند باید اینجا درست شود و بعد از ایران سنگ می‌آوردیم.

بعد از آنکه سنگ‌های حرم را کندیم، تکه‌ای از آن را آوردیم خدمت مقام معظم رهبری، حضرت آقا فرمودند اجازه تولیت را گرفته‌اید؟ و ما که آن سنگ‌ها را بدون اجازه آورده بودیم مجبور شدیم دوباره تمام سنگ‌ها را به همراه سنگ‌های جدید به عراق ببریم.

در نهایت پس از یک ماه توانستیم سنگ‌هایی که از ایران آورده بودیم را جایگزین سنگ‌های قدیمی کنیم و این تغییر مورد استقبال عراقی‌ها قرار گرفت.

ولی درب‌ها زمان‌بر بود و تا یک سال ساخت و نصب درها طول کشید. سرویس‌های بهداشتی را به سرعت تعویض کردیم و سیستم فاضلاب آن را نیز تعمیر کردیم و چند سرویس هم بیرون حرم ساختیم.

رقابت بین کربلایی‌ها و نجفی‌ها، موجب ورود به بازسازی حرم امام حسین(ع) شد

ما از رقابت بین نجفی‌ها و کربلایی‌ها استفاده کردیم و بازسازی حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) را آغاز کردیم. عملکرد آنقدر خوب بود و مردم هم پشتیبانی خوبی کردند که بعد از آن به کاظمین رفتیم.

در ۴ سال اول موفق شدیم حرم‌ها را یک دور کامل بازسازی کنیم سنگفرش رواق‌ها و صحن‌ها، درها، سیستم برودتی و حرارتی،‌ برق و تأسیسات و ایزوگام پشت‌بام‌ها را عوض و تعمیر کردیم که البته ۳ سال بعد در سامرا انفجار رخ داد و حرم دوباره خراب شد.

در گام بعدی به فکر سروسامان دادن سقف‌ها افتادیم از این رو در طول ۲ سال آهن‌کشی، گچ‌کاری، مقرنس‌کاری و آینه‌کاری کردیم. همچنین ضریح‌ها را عوض کردیم زیرا بسیاری از ضریح‌ها عمر بالایی داشتند و پوسیده بودند از جمله ضریح حضرت مسلم که ضریح قبل حرم امام علی(ع) بود.

آیت‌الله سیستانی هنوز اجازه تعویض ضریح امیرالمومنین(ع) را نداده‌‌اند

فارس: بعد از ساخت و نصب ضریح امام حسین(ع)، ضریح‌های گوناگونی در حال ساخت است و یا مثل ضریح سامرا به اتمام رسیده است. با این تفاسیر ضریح امیرالمومنین(ع) که بسیار قدیمی است چرا ساخته و تعویض نمی‌شود؟

پلارک: تا الان آقای سیستانی اجازه تعویض ضریح امیرالمؤمنین(ع) را نداده‌اند حتی یکبار هم از پوسیدگی داخل ضریح به ایشان گزارش دادیم که فرمودند تعمیر کنید.

حالا منتظریم تا گزارش دیگری را در یک بازه زمانی خدمت ایشان بفرستیم تا انشاالله بتوانیم تایید ایشان را بگیریم زیرا آیت‌الله سیستانی بسیار دقت دارند تا در این زمینه اسراف نشود.

در کنار این خدمات، طرح‌های توسعه‌ای هم داریم که برخی از آنها انجام شده و برخی در حال انجام است.

فارس: بودجه ستاد بازسازی عتبات عالیات از کجا می‌رسد؟ آیا ردیف بودجه دارید؟

پلارک: ستاد بازسازی عتبات عالیات از دولت بودجه نمی‌گیرد و ردیف بودجه هم ندارد. مقام معظم رهبری فرمودند که از دولت بودجه نگیریم ولی اگر جایی نیاز به کمک داشتیم می‌توانیم کمک بگیریم. ایشان توصیه کردند که از کمک‌ها و نذورات مردمی استفاده کنیم.

ما در تمام استان‌ها، شهرستان‌ها و شهرها نمایندگی داریم و پروژه‌ها را به آنها می‌دهیم تا اجرا کنند.

به عنوان مثال استان اصفهان اعلام کرد که ما درهای حرم را می‌سازیم و مبلغ آن را نیز از مردم تهیه می‌کنیم و ما این پروژه را به آنها واگذار کردیم یا استان البرز ضریح حبیب بن مظاهر را ساخت، استان مرکزی ضریح ابراهیم مجاب را ساخت. استان تهران مدعی است که صحن حضرت زهرا(س) را به تنهایی می‌سازد. ضریح امام حسین(ع) در قم ساخته شد. بوشهری‌ها پنجره‌های خیمه‌گاه را ساختند. در تبریز پنجره‌های خیمه امام حسین(ع) در حال ساخت است.

ارادت اهل سنت به اهل‌بیت و کمک به بازسازی عتبات عالیات

فارس: آیا اهل تسنن برای بازسازی عتبات عالیات کمک می‌کنند؟

پلارک: در سیستان و بلوچستان که استانی سنی‌نشین است فعالیت‌های خوبی صورت گرفته و این استان امسال بیشترین موکب را در اربعین داشت.

در گنبد و کردستان نیز اقدامات خوبی انجام می‌شود و کمک‌های شایانی برای بازسازی عتبات می‌کنند. همچنین اهل سنت برای بازدید از پروژه‌ها به عتبات می‌روند و مشارکت دارند.

فروش خشت‌های طلایی گنبد جدید امام‌حسین(ع) به مردم

فارس: طرح مرتفع کردن گنبد سیدالشهدا(ع) چه زمانی به اتمام می‌رسد؟

پلارک: همانطور که گفتید قرار است گنبد امام حسین(ع) ۷ متر مرتفع شود و هم اکنون این گنبد در کرمان ساخته شده است.

ما هر خشت طلای این گنبد را با قیمت ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان به مردم می‌فروشیم. به این ترتیب که مردم می‌توانند به دفاتر ستاد بازسازی عتبات عالیات استان خود مراجعه کنند و فیش‌ واریزی خود را به آنها ارائه کنند، پس از یک هفته سند و شماره آن خشت به همراه لوح افتخار برای آن فرد ارسال می‌شود.

پس از آن، خشت خریداری شده روی گنبد جدید نصب می‌شود. این گنبد ۲۳ هزار خشت دارد. امیدواریم تا پایان سال ۹۵ این گنبد نصب شود.

بیشترین دریافت کمک برای بازسازی عتبات از طریق اپراتورهای تلفن همراه بود

فارس: پیامک‌ اپراتورهای تلفن همراه برای جذب کمک‌های مردمی بازسازی عتبات، در میان مردم ذهینت کاسبکارانه‌ای را ایجاد کرده است. آیا نمی‌توان این کمک‌های مردمی را با شیوه‌ای دیگر جذب کرد و یا آمار میزان کمک‌ها را منتشر کرد تا آن ذهنیت از بین برود؟

پلارک: ما دنبال این هستیم که شرایط اهدای نذورات مردم را تسهیل کنیم ما بیشترین دریافتی‌هایمان از طریق همان پیامک بوده است.

در سال ۹۲ حساب کردیم برای اجرای پروژه صحن حضرت زهرا (س) ۲۰۰ میلیارد تومان لازم است. با اپراتورها جلسه گذاشتیم و اعلام کردیم ماهیانه ۱۵ میلیارد تومان نیاز داریم و این مبلغ را بین اپراتورها تقسیم کردیم و نحوه دریافت آن را به عهده خود اپراتورها گذاشتیم. اما باید درباره مقدار کمک‌های مردم اطلاع‌رسانی کنیم تا کاسبکارانه از بین برود.

خونی شدن تربت اصل امام حسین(ع) در روز عاشورا

فارس: آیا در مدت مدیریت خود در ستاد بازسازی عتبات عالیات کرامت خاصی دیده‌اید یا خیر؟

پلارک: در زمان لاغرسازی ستون‌های بقعه شریف سیدالشهداء(ع)، چند واقعه را با چشم خود دیدم که شاید بازگو کردن آنها در ذهن مردم رویکرد کاسبکارانه‌ای را پدید بیاورد و برای همین موضوع ما اغلب از گفتن آن مسائل پرهیز می‌کنیم.

یکی از مشکلاتی که مشاوران پروژه لاغرسازی ستون‌ها داشتند، سطح بالای آب در کربلا بود. از طرفی برای اینکه به ابدان شهدا بی‌احترامی نشود ما بیشتر از ۸ متر مجاز نبودیم زمین را حفر کنیم.

مشاوران پروژه بسیار پیگیر این موضوع بودند که با توجه به سطح بالای آب این عملیات چگونه صورت بگیرد و چه نوع آلیاژی باید به کار گرفته شود تا نشست نکند.

در همین گیر و دار یکی از بچه‌ها خبر آورد که زمین را حفر کرده‌اند ولی هیچ آبی را مشاهده نکردند. ما در ابتدا باور نکردیم زیرا تا یک ماه پیش که محل نزدیک به ستون را می‌خواستیم سنگ کنیم با پمپ آب را می‌کشیدیم و بعد سنگ می‌کردیم.

تا ۶ ماه که که پروژه لاغرسازی ستون بالای سر در حال انجام بود، ما یک قطره آب ندیدیم تا یک ماه پیش که این پروژه به اتمام رسید، آب دوباره به جای خودش برگشت.

در حین انجام پروژه لاغرسازی ستون ما تربتی را از عمق ۸ متری برداشتیم که در عاشورای امسال به رنگ خون در آمد و ما عیناً مشاهده کردیم. الان نیز اثر آن باقی است ولی بسیار کمرنگ شده است.

کشف بقایای نیزه شکسته‌ها و ادوات جنگی عاشورا

همچنین در حفاری‌های همان پروژه، ما قطعات فلزی اکسید شده دست نخورده را در آوردیم. بعد از آن با تولیت حرم مطهر، مورخین و علما جلسه گذاشتیم و متوجه شدیم دقیقاً صحنه نبرد عاشورا در همان نقطه بود و همه بدون گمان می‌گفتند که اینها همان نیزه شکسته‌ها و ادوات جنگی آن زمان است. بخشی از آن را برای کارهای پژوهش آوردیم و بقیه آن را در همان توده در زمین دفن کردیم.

فارس: برخی معتقدند که اگر کربلا با آن حال و هوای قدیمی و با آن سبک سنتی خود باقی می‌ماند بهتر بود ولی الان ساخت و سازها فضای کربلا و عتبات مقدسه را از سبک سنتی به سبک مدرن تغییر داده است.

پلارک: یکی از ملاحظات ما در بازسازی عتبات، حفظ آثار بود و حفظ آثار را در معماری‌ها مدنظر قرار دادیم. شکل کار تغییر نکرده بلکه مواد عوض شده است. آن مواد قدیمی با توجه به حجم زائران دیگر پاسخگو نبود.

سال گذشته ضریح حضرت عباس(ع) به دلیل ازدحام جمعیت شکست.

تا ۱۰ سال پیش کسی که می‌خواست به زیارت سیدالشهداء برود به دلیل خلوتی می‌توانست ساعت‌ها گرد ضریح بچرخد ولی الان در ساعت چند میلیون نفر گرد ضریح هستند. به همین دلیل باید با مواد قوی و جدید بازسازی می‌شد تا مشکلی رخ ندهد.

فارس: به عنوان سوال آخر، مردمی که حرفه‌ای خاص بلدند و علاقه‌مند هستند تا در عتبات فعالیت خدماتی انجام دهند، چگونه می‌توانند اعزام شوند؟

پلارک: مردم می‌توانند برای اعزام به عتبات اگر حرفه و فن خاص بلدند به دفاتر ستاد در استان‌ها مراجعه کنند و در نوبت اعزام قرار بگیرند ولی اقلیت‌های مذهبی اگر بیایند در اولویت اعزام قرار می‌گیرند.