روحانیت لارستان و نهضت امام خمینی (ره):

از اعلامیه امام خمینی(ره) به روحانیت لارستان تا جشنی که برای آزادی امام لغو شد

نقش علمای لارستان در نهضت امام خمینی ( ره ) ( ۱۳۴۲- ۱۳۵۷ ) از اهمیت بسیاری در تحولات تاریخ معاصر ایران برخوردار می باشد. در طول دوران نهضت از سال ۱۳۴۱ تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ علمای لارستان به رهبری حضرت آیت الله العظمی حاج سید عبدالعلی آیت اللهی (ره) با تشکیل جلسات مشورتی، مکاتبه با حضرت امام خمینی (ره)، صدور اعلامیه و بیانیه، حضور در تحصن ها، تلاش برای قیام علیه حکومت پهلوی، به طرق مختلف در پیش برد و حمایت از نهضت امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی نقش داشتند. همزمان با سالروز رحلت بنیانگذار نهضت اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) و قیام پانزده خرداد دو سند تاریخی درباره نقش علمای لارستان در نهضت امام (ره) را تقدیم علاقمندان به تاریخ معاصر لارستان می نماییم.

الف- اعلامیه چاپی امام خمینی (ره) خطاب به مجتهدان لارستان و قیام عشایر لارستان

در پی انتقادات روحانیان به اقدامات دولت اسدالله علم که از مهر ۱۳۴۱ آغاز شد، نارضایتی آنان به ویژه مراجع تقلید از حکومت در سراسر ایران منتشر گردید. با تحریم عید نوروز از سوی مراجع تقلید، مأموران حکومتی در دوم فروردین ۱۳۴۲ به مدرسه فیضیه حمله کردند و به ضرب و شتم طلاب پرداختند تا به این ترتیب روحانیت را مرعوب ساخته و از ادامه  مخالفت باز دارند.

در پی حمله عمال حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه، در ۱۳فروردین ۱۳۴۲، امام خمینی (ره) در پاسخ به تلگراف روحانیون تهران اعلامیه ای صادر نمودند که با عنوان «شاهدوستی یعنی غارتگری» شهرت یافت. در آن اعلامیه، ایشان با صراحت تمام حمله مأمورین نظامی با لباس مبدل به مرکز روحانیت را محکوم کرده و آن را یادآور حمله مغول دانسته و چنین نوشتند: «… اصول اسلام در معرض خطر است. قرآن و مذهب در مخاطره است. با این احتمال، تقیه حرام است و اظهار حقایق واجب وَلوبَلَغَ ما بَلَغَ»

با اوج‏گیری مبارزات و مخالفتها علیه اقدامات حکومت، ایشان طی ارسال پیامهایی به علمای شهرستانها، از تمامی روحانیون و خطبا خواستند تا مردم را از مقاصد و اهداف پنهانی‏ رژیم آگاه نمایند. بیانیه‏ های ایشان و سایر علما در مدت زمان کوتاهی توسط شبکه‏ های نیمه تشکیلاتی‏ در شهرستانها توزیع میشد و روحانیون، آشکار و نهان مواضع مراجع تقلید را در منابر و محافل‏ اعلام و تشریح میکردند.

حضور و تلاشهای گسترده حضرت آیت الله آیت اللهی (ره) در منطقه لارستان درگسترش نهضت امام خمینی (ره) تأثیر بسزایی داشت. ایشان درصدد راه اندازی قیام عمومی در منطقه لارستان علیه حکومت استبدادی برآمدند.  ژاندارمری کل کشور درگزارشی به رئیس ساواک به تاریخ ۲۹/۲/۱۳۴۲ ازانتشار اعلامیه مورخ۱۳/۱/۱۳۴۲آیت الله خمینی (ره) خطاب به مجتهدان لار و تلاش برای راه اندازی قیام عمومی در منطقه لارستان خبر می دهد.

در این گزارش آمده است : « اعلامیه ای چاپی به نام آیت الله خمینی خطاب به مجتهدان در لار به وسیله سیدعبدالعلی موسوی مجتهد لار منتشر که مفاد آن به شرح زیر می باشد: (حمله کماندوها و مأمورین انتظامی دولت با لباس مبدل به معیت پشتیبانی پاسبان ها به مرکز روحانیت خاطرات مغول را تجدید با این تفاوت که آنان به مملکت اجنبی حمله کردند لیکن این ها به ملت مسلمان خود و در روز وفات امام صادق با شعار جاوید شاه به مرکز امام صادق و دانشگاه امام زمان ریخته و با وضع فجیعی در محضر بیست هزار نفر غارت نمودند و عمامه های طلاب و سادات ذریه پیغمبر را آتش زدند کتاب ها و قرآن ها را پاره پاره کردند منازل علما را محاصره و طلاب از ترس مأمورین لباس روحانیت را تبدیل و در مجامع عمومی مأمورین به روحانیون ناسزا می گویند با شعار شاهدوستی به مقدسات مذهبی اهانت می کنند شاهدوستی یعنی غارتگری هتک اسلام و تجاوز به حقوق مسلمین – شاهدوستی یعنی ضربت زدن به پیکر قرآن و اسلام و محو اسلامیت، شاهدوستی یعنی کوبیدن روحانیت و اضمحلال رسالت اکنون مرجع صلاحیت داری برای شکایت در ایران نیست و اداره مملکت به طور جنون آمیز در جریان است.

سپس در آن اعلامیه خطاب به آقای نخست وزیر می نویسد: به چه مجوزی بودجه مملکت خرج رفراندوم معلوم الحال گردید. در صورتی که رفراندوم از شخص شاه بود به چه مجوزی مأمورین که از بودجه ملت حقوق می گیرند برای رفراندوم شخصی الزاماً به خدمت وا داشتند تا در حمله به بازار تهران- غارت قم- تجاوز به مدرسه فیضیه کتک کاری طلاب و حبس آنان دخالت نمایند. اکنون یک چشم مسلمین بر دنیای خود و چشم دیگرشان بر دین خود گریان است و مملکت از هر جهت در شرف سقوط است. »

در ادامه گزارش تلاش حضرت آیت الله العظمی حاج سید عبدالعلی آیت اللهی ( ره ) برای راه اندازی قیام عمومی و تحریک دو طایفه لر و نفر توسط حاج شاه میرزا دولخانی حاجی باقر غفوری واعظ لار هشدار می دهد و اعلام می نماید ممکن است ناامنی در راهها ایجاد نمایند.

قیام عشایر لارستان به تبعیت از فتوای امام خمینی ( ره ) از سال ۱۳۴۲ شروع و در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۳ برپا شد که با قتل عام عشایر لر و نفر سرانجامی دردناک به دنبال داشت.

ب- برگزاری جشن در تکایا و مجالس به مناسبت ورود امام (ره) به قم

در روز دوم فروردین سال ۱۳۴۲ مصادف با سالروز شهادت امام صادق (ع) که محافل عزاداری در قم برپا شده بود، عمال رژیم به مدرسه ی فیضیه حمله برده و تعدادی از روحانیون و طلاب و مردم را به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند و در این میان عده ای شهید شدند.

امام خمینی (ره) عصر عاشورای سال ۱۳۸۳ هجری قمری/ ۱۳خرداد ۱۳۴۲ در مدرسه فیضیه نطق تاریخی خویش را که آغازی بر قیام ۱۵ خرداد بود ایراد کردند. این حادثه سرآغازی برای علنی شدن مبارزه ایشان و بخشهایی از نیروهای مذهبی و مردم علیه حکومت گردید. سخنان امام خمینی (ره) باعث خشم دولت شد و شاه فرمان دستگیری امام را صادر کرد. در ساعت سه نیمه شب سحرگاه پانزده خرداد ۱۳۴۲ صدها کماندوی اعزامی از مرکز، منزل حضرت امام را محاصره کردند و معظم له را دستگیر و به تهران برده و در بازداشتگاه باشگاه افسران زندانی کردند و غروب آن روز به زندان قصر منتقل نمودند.

در شامگاه ۱۸ فروردین ماه ۱۳۴۳ بدون اطلاع قبلی امام خمینی (ره) آزاد و به قم منتقل شد. به همین مناسبت علمای لارستان به رهبری حضرت آیت الله آیت اللهی (ره) درصدد راه اندازی مراسم جشن تکایا و مجالس بودند که با دخالت فرماندار لارستان این مراسم برگزار نشد. در گزارش شهربانی در اینباره آمده است: «شب روز جمعه ۲۸/۱/۴۳ به مناسبت ورود آقای خمینی به قم بنا به تمایل روحانیون شهرستان، مخصوصاً آقای سید عبدالعلی موسوی مقرر بود مجالس جشنی در مجالس و تکایا برقرار و تظاهراتی نیز در این زمینه انجام پذیرد که مراتب به محض اطلاع به آقای فرماندار در میان گذارده شد و با مسالمت از برگزاری جشن و تظاهرات جلوگیری شد. ضمناً به قرار اطلاع در روز عید قربان که طبقات مختلف اهالی در منزل روحانیون یا مساجد اجتماع می نمایند ممکن است به همین مناسبت روحانیون و وعاظ از فرصت استفاده و تظاهرات یا لااقل سخنرانی هائی به مناسبت ورود آقای خمینی به قم ایراد نمایند. »

 

گردآوری :  رسول احمدلو