آداب دیرینه لارستانی‌ها در استقبال از ماه مبارک رمضان

میلاد لارستان: مردم مؤمن لارستان همانند سایر اقوام کشور از دیرباز آداب‌ و رسومی را در ماه مبارک رمضان اجرا می‌کردند که از مراسم استقبال از این ماه تا پخت انواع نان‌ها و شیرینی‌های محلی را در بر می‌گیرد.

به گزارش میلاد لارستان؛ ماه مبارک رمضان در هر گوشه‌ای از کشور علاوه بر حفظ شکل اصلی، با آیین‌های خاص آن مردم برگزار می‌شود، حتی اقوام مختلف مردم ایران از لر، ترک، کرد، فارس زبان، اهالی جنوب و شمال کشور و غیره در برخی آداب و سنن با یکدیگر مشترک و تنها اختلاف در نام آن آیین به دلیل تفاوت در گویش‌ها است.

 این ماه عزیز در شهرها و روستاهای لارستان نیز با آداب و سنن خاصی همراه است، پیش از آغاز ماه رمضان مردم در تدارک مواد غذایی لازم برای روزه‌داری هستند، پیش از پیدایش یخچال برقی، خانواده‌ها بنا به وسع مالی خود هر یک مقداری آرد، نان، برنج، روغن، شیره، حبوبات، مرباجات و سبزی‌های خشک‌شده را برای ایام روزه‌داری تهیه می‌کردند.

 نان‌های خوشمزه ویژه ماه رمضان در لارستان

 مردم لارستان ماه رمضان را با پخت نان محلی و مناسب این ماه و آدابی مانند رمضانیه آغاز می‌کنند.

 مردم لار و منطقه لارستان بزرگ، از مدت‌ها پیش از ماه مبارک رمضان روزه گرفته و به پیشواز این ماه می‌آیند، همان‌گونه که پیامبر اسلام (ص) در حدیثی می‌فرمایند که هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به رمضان متصل کند خداوند پاداش دو ماه روزه را به وی عطا می‌کند که این نیز نشانگر عمق اعتقادات مردم این خطه کهن است.

 در تابستان به خاطر گرمای هوا به‌طور معمول نماز بر پشت‌بام‌ها اقامه می‌شد و مردم لیوان‌های سفالی آب خود را برای افطار کردن به همراه می‌آوردند.

 مردم لارستان در فصل گرم برای سحری و افطار از عرقیجات، شربت آب‌لیمو و البته فالوده محلی و ویژه لاری استفاده می‌کنند تا خود را از گرما و خستگی طول روز در امان نگه دارند.

 بانوان لارستان از دیرباز در ماه ضیافت الهی نان‌ را در خانه می‌پختند، اما امروزه به سبب شیوه جدید زندگی پخت نان در منزل کاهش‌یافته و کمتر سفره‌ای در لارستان می‌توان یافت که در ماه رمضان از نان‌های محلی ویژه این ماه مانند شُل‌شُلو، بالاتووه، نی‌نَنی، تَپ‌تَپی، لیتَک، گَپُک، رِگاگ، فَلَزی، نون نازک، جَرادَک، بتنور و تفتون خالی باشد.

 در تمام نان‌های محلی لارستان از مربای مخصوصی  به نام مَهیاوه استفاده می‌شود که سبب ایجاد  عطر و طعمی متفاوت به این نان‌ها می‌شود.

 شیرینی‌های متنوع لارستانی‌ها در ماه مبارک رمضان

 از دیگر خوراکی‌های این ماه می‌توان به انواع حلوای محلی شامل حلوای مسقطی لاری، حلوای مقراضی، حلوای آرد و نان، حلوای یغدر، فرنی، حلوای نبات، حلوای آرد برنج، پفکو، حلوای تَرَک و رنگینک اشاره کرد که البته برای عید فطر و دیگر اعیاد از شیرینی‌های محلی مانند قَتلَمه، سمبوسه شیرینی و نون فرنگی نیز استفاده می‌شود.

 یکی از رسوم جالب مردم لارستان این بوده که زمانی در خانه به پخت نان‌های محلی مشغول می‌شدند، هیچ‌کس فقط برای خودش نان نمی‌پخت و معتقد بودند که به‌خاطر اینکه بوی پخت‌ و پز به مشام همسایه‌ها می‌رسد، برای چندی از همسایه‌ها نیز باید نان پخته شود و غذا را با توجه به بافت خانه‌های آن زمان بو وَ بو یعنی پشت‌بام به پشت‌بام برای همسایه‌ها می‌بردند.

 رسم رمضانیه یکی از آداب زیبای لارستانی‌هاست که خانواده‌های داماد و عروس برای تازه‌عروسان و تازه‌دامادها حلوای محلی، شیرینی و انواع غذاها را به‌عنوان افطاری می‌برند.

 یکی از برنامه‌های جالب و دائمی ماه رمضان این است که در اغلب مساجد لارستان، هر شب و هر ظهر ختم یک جزء قرآن کریم انجام می‌شود و علاوه بر شب‌های پرفیض قدر که مردم مشغول تلاوت قرآن، دعای جوشن کبیر و دعای ابوحمزه ثمالی هستند، در بعضی از مساجد هر روز پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب به تلاوت قرآن و ادعیه و مناجات می‌پردازند.

 کارگران در این ماه مبارک روزه خود را حفظ کرده و یا به کار مشغول نمی‌شوند و یا شب‌ها به کسب درآمد می‌پردازند و افرادی نیز که در کشورهای حوزه خلیج‌فارس مشغول کارند، برنامه خود را به‌گونه‌ای که ماه مبارک را در کنار خانواده باشند تنظیم می‌کنند.

 سنت رمضانی در میان لارستانی‌ها

 درگذشته رسمی بود که کودکان در شب‌های رمضان به در منازل می‌رفتند و با خواندن اشعار خاصی از صاحب‌خانه چیزی طلب کرده و یا رمضانی می‌گرفتند و برای برآورده شدن حاجات صاحب‌خانه دعا می‌کنند.

 آنها در اشعار خود می‌گویند: رمضان آمد و مهمانیش کنم / گاو و گوساله به قربانیش کنم / رَ مَضُو اُنده تا پشتِ کَلَک / مَه طَمَع کارِم یَک گُلُ ی  تَرَک / آی رَمَضُو  یارب، یارب رَمَضُو. جواب یا ثواب؟ بعد از خواندن این اشعار از طرف صاحب‌خانه صدایی مبنی بر جواب یا ثواب بودن می‌آمد که اگر جواب اشعار کلمه ثواب بود  یعنی صبر کنید و تقاضای شما قبول‌شده و شیرینی یا مواد خوراکی به شما داده می‌شود و بچه‌ها به‌پاس تشکر از این صاحب‌خانه این شعر را به‌صورت گروهی می‌خوانند: در این خانه حوض ِ پُرِ گلاب / صاحب این خانه رفته کربلا / آی رمضو یارب یارب رمضو و شیرینی‌ها را بین خودشان تقسیم می‌کنند و اگر جواب منفی بود برای صاحب‌خانه این اشعار را می‌خوانند و می‌روند و گاهی فرار می‌کنند در این خانه چهار تا میخ زده / چَشُ لُی بی بی گربه خِنج زده.

 بسیاری از مردم شب‌های ۲۹ و ۳۰ رمضان در آسمان به دنبال هلال ماه شوال می‌گردند تا آمدن عید را به دیگران بشارت دهند و پس از رؤیت ماه، از اذان صبح تا نماز عید فطر ندای الصلاة الصلاة ایهاالمومنون الصلاة سر می‌دهند تا مردم خود را برای نماز عید آماده کنند.

 پس از اقامه نماز مردم به انجام فریضه زیبای صله‌رحم پرداخته و به اقوام و آشنایان سر می‌زنند.