چگونگیِ تأسیسِ اولین سربازخانه‌ی لارستان در عصرِ قاجار

«لار» ازجمله شهرهای مهم ایران در عصر قاجاریه بود که حاکمان ایالت فارس توجه ویژه‌ای به عمران و آبادانی آن داشتند. ساخت سربازخانه در شهر لار به امر حسام‌السلطنه حاکم قدرتمند فارس در عهد ناصرالدین‌شاه قاجار یکی از این اقدامات عمرانی است که در این نوشتار به بررسی آن می‌پردازیم.

در دوره قاجاریه، لارستان از ولایات بزرگ ایالت فارس محسوب می‌شد و به‌دلیل وسعت زیاد، برخی مواقع آشوب‌هایی در برخی نقاط این ولایت رخ می‌داد و از طرف مرکز ایالت فارس نیروهایی جهت سرکوب این آشوب‌ها به این منطقه اعزام می‌کردند.

ورود این نیروها به شهر لار باعث آزار و اذیت اهالی لار می‌شد، بدین منظور به دستور حسام‌السطلنه سربازخانه بزرگی تأسیس شد.

در روزنامه دولت علیه ایران در اینباره آمد است: «چون سربازانی که همه ساله مأمور به ساخلو قصبه لار می‌شدند حاکم لار خانه نزول می‌نمود یک محله از آنجا را خالی می‌کرد و عساکر منصوره را منزل می‌داد و از این جهت سکنه و خلق آنجا اغلب فراری بودند به موجب قرارداد حسام‌السلطنه مهدی قلی میرزا حاکم لار در آنجا سربازخانه وسیعی می‌سازد که خانه نزولی موقوف شود و همگی در خانه‌های خود مرفه‌الحال به دعای دوام دولت ابد مدت اشتغال نمایند و از روزی که بنای ساختن سربازخانه مزبور شده مایه امیدواری اهالی آنجا شده و تا حال قریب ۲۰۰ خانوار از آنهائی که به اطراف رفته بودند ثانیاً آمده در لار بر سر خانه و منزل خود سکنی گرفته‌اند.»

در دوره پهلوی اول در انتهای خیابان گردان، پادگان ژاندارمری تأسیس می‌شود که در نزد اهالی به هنگ ژاندارمری یا گردان نیز معروف می‌باشد.

بنای ژاندارمری لارستان اولین ساختمانی است که در منطقه لارستان، سقف آن از تیر و آهن و دیواره‌های آن از سنگ آزاره است. این بنا یکی از زیباترین بناهای شهر لار و مراکز نظامی و مرکز ستاد فرماندهی نیروی انتظامی شهرستان لارستان می‌باشد.

نگارنده:  رسول احمدلو/ بریز- دانشجوی دکتری تاریخ

ف ۱۱۰