رصدخانه بزرگ لارستان؛ پتانسیل بالقوه جهانی که از آن غفلت می کنیم…(بخش اول)

یکی از مراکز مهم، دارای پتانسیل بالقوه و در عین حال یکی از عوامل مهم شناسایی لارستان به کل کشور و حتی سایر کشورها که بسیاری از ما از آن غافل هستیم مجموعه رصدخانه بزرگ لارستان می باشد. تاریخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۹۷ بود که تندگویان معاون وزیر وقت ورزش در سفر به لارستان و در جریان افتتاح رسمی ساختمان رصدخانه لارستان با اشاره به فعالیت تیم جوان موسسه بیکران هستی و رصدخانه لارستان به دست جوانان منطقه بیان داشت: هر چه داریم از همت جوانان داریم. و بحث فعالیت رصدخانه به دست جوانان و  افتتاحیه رصدخانه موضوع کوچکی نیست این استارت کار بزرگی است حتماً یکی از منابع حضور گردشگران در بحث های علمی و پژوهشی خواهد شد.

پس از ذکر این مقدمه کوتاه و در سالی که مقوله دانش بنیان در شعار سال از سوی امام خامنه ای مطرح شده، میلاد لارستان بر آن شد تا این مرکز مهم و ان شاء الله اثرگذار در حوزه گردشگری علمی منطقه را بهتر و بیشتر به مخاطبان بشناساند. بر همین اساس طی چندین مطلب مختلف به تعریف و پیشینه رصدخانه لارستان، پتانسیل ها، اقدامات صورت گرفته، آینده پیش رو، تعاملات با موسسات ملی و بین المللی و نیز نیازهای آن خواهیم پرداخت. مطالب گردآوری شده به همت برادران مهندس محسن و مهندس مجتبی منتظری از مسئولین اصلی موسسه بیکران هستی و رصدخانه لارستان به رشته تحریر در آمده که بخش اول را در ادامه مرور می نماییم. طی  روزهای آتی  بخشهای بعدی منتشر خواهد شد.

در جغرافیای این کره خاکی هر منطقه با ویژگی خاص اقلیمی معرفی شده است. ظرفیت های هر منطقه از نظر خاک، آب، هوا، ارتباطات و دسترسی های خاص، منابع انسانی، محیط زیست و منابع طبیعی مورد بررسی واقع شده و زمینه های توسعه و آمایش سرزمینی متناسب با الگوی کلی کشور در زمان و شرایط مشخص طرح ریزی و پیاده سازی شده است. آنچه به عنوان ظرفیت و محدودیت شناخته می شود پایه گذار طرح های آمایش سرزمینی خواهد بود. شکوفایی هر سرزمین بسته به میزان سرمایه گذاری، تمرکز و شناخت عمیق این ظرفیت ها و آگاهی از تهدیدها و محدودیت های آن منطقه است. لذا لازم است تا چشم انداز سرزمینی متناسب با واقعیات مطالعه شده و توجه به نتایج عملکرد گذشتگان برای بازه های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت طرح ریزی شود.

اگر منطقه لارستان بزرگ را از دیدگاه فوق به صورت اجمالی مورد تحلیل قرار دهیم تا ظرفیت ها و محدودیت ها را شناسایی کنیم با عنایت به نتایج مطالعات جامع کارشناسان و اساتید و همچنین عملکرد و سوابق تاریخی منطقه به این نتایج خواهیم رسید:

لارستان بزرگ از آب و دریا، خاک غنی و هوای معتدل برخوردار نیست تا صنایع بزرگ آب بر، کشاورزی، دامداری، باغداری و اشتغال دریایی بهره مند شود ولی از ظرفیت های مناسبی در حوزه های ارتباطات، دسترسی به موقعیت های استراتژیک و منابع انسانی پر توان و خلاق برخوردار است. هرگاه لارستان با استفاده از این موقعیت استراتژیک در پس کرانه های خلیج فارس و تنگه هرمز و با اتکا به سرمایه انسانی و اتحاد از فرصت های منطقه ای بهره برد و ارتباطات منطقه ای، ملی و بین المللی را تقویت کرد موفق به توسعه همه جانبه و پایدار گردید و هر زمان مسیر را به سمت ظرفیت های محدود تغییر داد دچار افول و رقابت های منطقه ای غیر ضرور و مخرب گردید تا جائیکه توسعه و اتحاد منطقه ای میسر نگردید.

و اما موضوع اصلی این گفتمان معرفی یک ظرفیت عظیم ناپیدا و مغفول در منطقه است که گذشتگان ما از آن به نحو اکمل بهره بردند و اکنون با وجود ایجاد فرصت بی بدیل اما از آن غفلت شده و به خوبی معرفی نشده است و آن طبیعت باشکوه، رایگان، بکر،  و بسیار جذاب، حیرت انگیز و عظیم آسمان شب است. توصیه مکرر قرآن به تفکر در اسرار آسمان ها و فراخوان عمومی برای نگریستن به آسمان شب و از همه جالب تر در این نگاه زیبا عبادت نوشته خواهد شد نشان دهنده وجه تمایز این ظرفیت خدادادی نسبت به سایر ظرفیت های زمینی است. فطرت انسان همواره جذب زیبایی ها و بی کرانه ها و کنجکاو نادانسته ها و ناپیداها است. بهترین اعمال درشب قدر به عنوان برترین شب سال تفکر در اسرار آسمان ها عنوان شده و چه نیکو گذشتگان ما به سان امامان و اولیای دین از علم نجوم بهره مند شدند و چه کاربردها و برکات حاصل نمودند.

لارستان از بدو شکل گیری مهد علما و فرهیختگان در علم ستاره شناسی بوده تا بدانجا که در سفرنامه ها و کتب خطی از علمای این دیار یاد شده و چنان آوازه دانش نجوم این خطه در جهان طنین انداز شده که نام تنها شهر ایران در کیهان برازنده لار است در فارس در ایران که با همین سبک بر دره ای در مریخ به ثبت رسیده است.

مکاتبه پیتر دلاواله اشراف زاده ایتالیایی، با زین_الدین_لاری منجمی از خطه لار، در نوشته های بسیاری مورد توجه قرار گرفته است. از آن جمله می توان مقالات سونیا برنجیس (Sonja Brentjes) (لینک صفحه شخصی وی) تاریخ شناس علم در مؤسسه تاریخ علم ماکس پلانک (MPIWG) در دانشگاه گوته ی برلین آلمان نام برد.

نگاره های باستانی در خصوص اجرام اسمانی ..مربوط به پنج هزار سال قبل ..مکشوفه در لارستان

از اهمیت توجه به آسمان شب همین بس که در جهان علم در عصر حاضر بیشترین و نجومی ترین بودجه ها، مهمترین سوالات بشر، چالش برانگیزترین مسائل محافل علمی، با ارزش ترین جوایز بین المللی، پیچیده ترین رایانه ها و شبکه های جهانی، روشن گرترین نظریه ها، مرز علم بشر، گران ترین ماده تولید دست بشر، عظیم ترین انرژی قابل کنترل نظام هستی، حتی زیست فناوری مدرن و به طور کلی نظام علمی جهان امروز متمرکز بر علم اخترفیزیک و کیهان شناسی است.

در اخبار و تحلیل ها می شنویم و می بینیم روزانه بیشترین پیگیری های خبرنگاران، جوامع علمی و پیگیری اخبار در حوزه اخترفیزیک، کیهان شناسی، هوافضا و کوانتوم است که جملگی مرزهای علم جهان را با شتاب به پیش می رانند. منشاء علمی و مبانی مطالعاتی حوزه های انرژی اتمی، اینترنت، کامپیوترهای کوانتومی، ضد ذرات، مخابرات، هوافضا و لیزر همگی از مطالعه و تحقیق و پژوهش در عرصه علوم فضا و کیهان منبعث شده است.

و اما از مواهب طبیعی منطقه لارستان بزرگ آسمان شب بی نظیر آن است و چنانچه پای مقایسه بنشینیم به زعم کارشناسان و صاحب نظران جزء بهترین آسمان های کشور محسوب می شود. آسمان تقریبا همیشه صاف زلال بدون آلایندگی های شهرهای بزرگ، میدان دید عالی با کمترین میزان شکستگی در اثر پدیده های جوی از نقاط قوت آسمان این نواحی است.

 

گفتیم و بر همگان روشن است که لارستان نمی تواند به عنوان سرزمین سرسبز و زیبا با آب و هوای مساعد مقصد اصلی گردشگران باشد اما در برخی حوزه ها می تواند منحصر به فرد و جاذب گردشگران خاص باشد. یکی از این حوزه ها توریسم علمی است. وجود انجمن نجوم با دو دهه سابقه فعالیت مستمر و فعالیت های منحصر به فرد و پیرو آن ساخت و بهره برداری از رصدخانه لارستان در بهترین نقطه شهر و در بام آن در تپه ای به مساحت بیش از ۳ هکتار جایگاه ویژه ای در کشور و البته در جوامع نجوم آماتوری جهان به خود اختصاص داده است.

 

ادامه دارد