توجه بیشتر مسئولان به میراث فرهنگی لارستان ضروری است

هر روز نه،‌ ولی هر چند وقت یک بار خبرهایی از تخریب خانه های تاریخی از گوشه و کنار کشور شنیده می شود. این خانه های تاریخی که گاهی قدمت طولانی دارند نشان از تاریخ و معماری یک دوره هستند یا بای یک شخصیت مهم تاریخی هستند اما به بهانه های مختلف تخریب می شوند و کمتر کسی هم به این موضوع توجه می کند.

 طبق بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب سال ۱۳۶۷ در خصوص شرح وظایف این سازمان ثبت آثار ارزشمند منقول و غیر منقول فرهنگی – تاریخی کشور در فهرست آثار ملی و فهرست های زیربط از جمله وظایف این سازمان است. مالکان خصوصی این آثار ملی حق مالکیت خود را بر این بناها بطور کامل حفظ می کنند اما با این حال مطابق قانون نه مالک و نه هیچ فرد حقیقی و حقوقی دیگر حق انجام اعمالی را که باعث آسیب رسیدن و یا تخریب چنین آثاری شود نخواهند داشت و دخل و ترف در آنها پیگرد قانونی دارد.

 اما در عین حال بسیاری از مالکان خصوصی این آثار ملی از طریق گریزراه های قانونی اقدام کرده و با توجه به اینکه در صورت تائید ویرانی تدریجی این بناها، می توانند درخواست خروج از فهرست آثار ملی را مطرح کرده و از دیوان عدالت اداری حکم تخریب کامل ساختمان را دریافت کنند، این آثار ملی را مورد تخریب های عمدی قرار می دهند و متاسفانه قانون در این خصوص سکوت اختیار کرده است.

 راهکارهای حفظ خانه های تاریخی

 برخی کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی معتقدند که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نباید این اجازه را بدهد و با ارائه راهکارهای تشویقی مانع تخریب خانه ها توسط مالکان شود.

 در این زمینه فرهاد نظری، مدیرکل ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به خبرآنلاین می گوید: این خانه ها جزو آثار تاریخی هستند و باید نگهداری شوند اما برای حفظ آنها چند راهکار وجود دارد. آگاهی مردم و مالکان این خانه ها از ارزش تاریخی خانه ها بسیار مهم است و آنها باید متوجه باشند که خانه آنها چه ارزشی دارد چون مثلا وقتی یک انشگتر دارید شاید چندان در نگهداری آن دقت نکنید اما وقتی متوجه شوید که چه قدمت و ارزشی دارد بیشتر در حفظ آن تلاش می کنید.

 به عقیده او مردم کاشان، اصفهان و یزد اکنون به ارزش تاریخی این آثار پی بردند: برای همین کمتر شما می بیند که خانه ای تخریب شود و نهاییتا تغییر کاربری می دهند مثلا خانه های تاریخی را هتل یا رستوران سنتی می کنند.

 نظری راهکار بعدی را بسته های تشویقی از سوی مجموعه دولت می داند و می گوید: باید برای کسانی که این خانه ها را نگهداری می کنند یک مشوقهایی وجود داشته باشد چون یک سودی برای کسانیکه این خانه ها را دارند و کسانیکه ندارند وجود دارد به نام عدم النفع که باید برای این مالکان حفظ شود.همچنین نگرفتن مالیات یا دادن امتیازهایی برای تغییر کاربری هم می تواند موثر باشد.

 مدیرکل ثبت آثار تاریخی می گوید: این وظیفه تنها به عهده سازمان میراث نیست و مجموعه دولت در این زمینه باید کمک و همکاری کند.

او به تدوین پیشنهادههایی برای حفظ این آثار از سوی مالکان اشاره می کند و می گوید: ما پیشنهادههایی مانند تغییر کاربری این ساختمانها بدون عوارض یا تراکم معوض را دادیم و در حال نگارش آن هستیم تا تبدیل به قانون شود. این آثار که ثبت ملی می شوند یک اثر ملی هستند و بنابراین یک عزم ملی برای حمایت دارند چون متعلق به همه ایرانیان و تمام نسلها است.

خانه لاری‌ها و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. خانه لاری‌ها شامل شش باب خانه با فضاهای کاملاً معماری ویژه خانه‌های کویری است. این خانه در سال ۱۲۸۶ قمری ساخته شده مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده‌است. مساحت آن حدود ۱۷۰۰متر و زیربنایی معادل ۱۲۰۰متر مربع را داراست. درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آیینه‌کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم است. این خانه به علت عدم تفاهم مالک و مسئولان اداره میراث فرهنگی استان یزد تخریب شد.^۱

در در لارستان و بخصوص شهر لار هم خانه های تاریخی فراوانی وجود داشته و دارد که براثر بی توجهی یا سهل انگاری و عدم تخصیص اعتبار از سوی میراث فرهنگی، هم از سوی مالکان تخریب شده و یا اینکه به مرور زمان و عدم رسیدگی تخریب و نابود شده اند!

توجه بیشتر مسئولان به میراث فرهنگی لارستان ضروری است.

 

 ۱٫ منبع: خبرآنلاین