شنـاسایی سه هزار برکه در لار

آب انبارها از آثار تاریخی فارس هستند که گذشت زمان هم نتوانسته به کاربری این آثار خللی وارد کند و شاهد این ادعا هم وجود این آثار در مناطق جنوبی استان به ویژه شهرستان های لار و لامرد است، آثاری که هریک دارای ویژگی های خاص معماری است و با هدف ذخیره سازی آب آشامیدنی در مناطق مختلف شهری و روستایی ساخته شده است.

آب انبار يا بركه در واقع محل ذخيره آب آشاميدني است كه در مناطق گرمسيري و كم آب احداث مي شود، بناهايي كه ساخت شان در دوره صفوي به اوج خود مي رسد و عمده اين سازه ها در فارس به اين دوره تاريخي بر مي گردد و آن طور كه سيما علويه، رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري  لارستان به خ مي گويد؛ بيش از ۳ هزار بركه يا آب انبار در اين شهرستان شناسايي شده است.

اين سازه هاي تاريخي به گونه هاي مختلفي تقسيم مي شود كه مي توان به آبانبارهاي خصوصي، عمومي، روستايي، قلعه اي، بياباني و ميان راهي اشاره كرد كه عمدتاً وقفي بوده و جنبه عام المنفعه داشته است حتي اين روزها هم در شهرستان هاي جنوبي بسياري از خيرين بركه هايي را مي سازند و وقف عام مي كنند.بنابر اين گزارش، مصالح مورد استفاده در اكثر آب انبارها، سنگ و آجر است و بخش اصلي آب انبارها، مخزن آن مي باشد كه عمدتاً با طراحي استوانه اي و يا مخروطي ناقص و در مواردي هم چهارضلعي ساخته مي شود. گنجايش آب انبارهاي سنتي در شهرهاي مختلف و به نسبت كاربري كه داشته، متفاوت است و برخي از اين سازه ها نيز فاقد سقف است و برخي هم بادگير دارد.

 
بنابر اين گزارش، اين سازه هاي تاريخي در اكثر شهرهاي فارس ديده مي شود و با اين كه بسياري از آن ها كاربري خود را همچنان حفظ كرده و برخي نيز از ويژگي هاي خاص معماري و قدمت برخوردار است و مي تواند به جاذبه گردشگري تبديل شود، اما جزو آثار ناناخته تاريخي فارس محسوب مي گردد، آثاري كه جا دارد هر چه سريع تر شناسايي شود، هرچند كه بسياري از اين آب انبارها با تغيير كاربري به جاذبه گردشگري تبديل شده است.

در اين رابطه علويه با بيان اين كه هنوز آب انبارهاي لار كاربري اوليه خود را حفظ كرده و آب آشاميدني و مصرفي مردم منطقه را تامين مي كند، ميگويد: شكل گيري بسياري از آب انبارهاي موجود در شهرستان لارستان به دوره صفوي باز مي گردد و با توجه به نياز مردم در مناطق مختلف شهري و روستايي، شكل گرفته است. وي به لزوم ساماندهي اين سازه هاي تاريخي اشاره مي كند و مي گويد: با اينكه بافت شهري لار به واسطه وجود آب انبارها و بركه ها شكل گرفته اما در جريان ساخت وسازهاي جديد، برخي از اين آثار و كانال هايشان در آستانه تخريب است.

رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري  لارستان ادامه مي دهد: مخازن آب انبارهايي كه در يك محله و در نزديكي يكديگر قرار دارد به وسيله كانال هايي با يكديگر مرتبط است و چنانچه اين كانال ها تخريب شود بي شك بركه ها كاربري خود را از دست مي دهد، از اين رو جا دارد كه ساخت و سازهاي جديد شهري با درنظر گرفتن اين موضوع و آبرساني به اين آثار صورت گيرد.

به گزارش میلادلارستان به نقل از خبرجنوب، وي كه پيشنهاد تشكيل هيات امناي آب انبارهاي تاريخي در شهرستان را داده مي گويد: در شهري چون يزد كه نمونه هاي كمتري از آب انبارهاي تاريخي وجود دارد اين هيات امنا با هدف احيا و ساماندهي اين آثار فعال شده كه مي طلبد در شهرستاني چون لار با تعدد و تنوع بركه هاي موجود، اين موضوع تحقق يابد.وي همچنين مي افزايد: چنانچه اين هيات امنا در شهرستان فعال شود به طور مثال در يك برنامه بلند مدت و ساليانه، آب انبارهايي كه دچار آسيب هستند و خطر تخريب آن ها را تهديد مي كند، احيا و به جاذبه گردشگري تبديل خواهد شد.