درباره زمین‌لرزه مرگ‌بار «دهکویه» در سال ۱۳۴۰

 

 

رسول احمدلو – دانشجوی دکتری تاریخ: بامداد روز يكشنبه ۲۱ خردادماه ۱۳۴۰ در منطقه‌ی لارستان زلزله شدیدی روی داد و بر اثر آن مردم ستم‌دیده این دیار بلاخیز را بار دیگر سرگردان و پریشان نمود. دامنه زلزله در يك خط سير معین علاوه بر لار، جهرم، فسا، نیریز، بستك، بندر عباس، شیراز، میناب، سیرجان، بافت، جيرفت و بندرلنگه کشیده شد و به مدت ۴۵ دقیقه ادامه یافت.

مؤسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد در ساعت ۸:۲:۲۷ صبح معادل با ساعت ۵:۱۲:۲۷ گرینویج زلزله شدیدی که شدت آن بین ۷ الی ۸ هزار بوده در منطقه لار روی داده و دستگاه‌های زلزله سنج مؤسسه ژئو فيزيك دانشگاه آن را ثبت کرده است.

زمین لرزه علاوه بر شهر لار در در دهکده‌های دهکویه، کهنه، مزایجان، شاه غیب، بیخو، درز و سایبان و بریز نیز زلزله احساس شد.

مهندس زند در تلگرافی به شرح ذیل مقامات کشوری را از وقوع زلزله در لار آگاه نمود:

«ساعت هشت صبح زلزله بسیار شدید مانند سال گذشته در لار حادث و مدت آن یک دقیقه و چون زمان حادثه روز بود و متوالی نبود مردم توانسته‌اند به کوچه و خیابان پناه ببرند، مجروحین ۶ نفر، خرابی زیاد است و تلفات ندارد، از شیراز آمبولانس شیر و خورشید پزشک و پرستار فرستاده شد. علاوه بر کمک‌های بالا کلیه کارگران شیر و خورشید در حدود ۲۰۰ نفر در لار مشغول شهرسازی هستند به علاوه کلیه وسائل نقلیه شهر قدیم برای کمک به آسیب دیدگان اعزام شد. گزارش دیگری هم حاکی است که اتاق بی سیم متلاشی مشغول بیرون آوردن دستگاه پنجاه واتی می‌باشند.»

به موجب گزارشی که تا ظهر روز یک شنبه ۲۱ خردادماه به شیر و خورشید سرخ شیراز رسید چند نفر مجروح از زیر آوار بقایای ساختمان‌های منهدم شده شهر قدیم لار بیرون کشیده شد که حال یک نفر از آنها وخیم بود که به تقاضای شیر و خورشید سرخ به وسیله یک فروند هواپیمای ارتشی به شیراز منتقل شد و ۹ نفر دیگر در محل به وسیله بهداری و درمانگاه سازمان شیر و خورشید سرخ لار معالجه شدند. ضمناً برای احتیاط دو اکیپ درمانی مجهز مرکب از دو پزشک و یک پرستار با آمبولانس‌های شیر و خورشید شیراز و بهداری فارس به لار اعزام شدند.

 

تلفات حادثه:

شدت زلزله دهکویه به حدی بودکه کلیه ساختمان‌های این دهکده با خاک یکسان گردید و حتی یک دیوار سالم باقی نماند و ۵۹ نفر کشته و عده زیادی مجروح شدند. هیئت اعزامی شیر و خورشید سرخ ظهر روز حادثه به محل حادثه رسیدند و به وسیله کامیون‌ها و عمله‌هائی که در شهر لار کار می‌کردند اجساد را از زیر آوار بیرون آوردند و دفن نمودند.

خبرنگار اعزامی روزنامه اطلاعات در ظهر روز دوشنبه ۲۲ خردادماه دومین گزارش خود را از وضع روستای ویران شده دهکویه به وسیله بی‌سیم به این شرح اطلاع داد: «دیروز عصر موقعی که وارد دهکده زلزله‌زده ویران دهکویه شدم موفق نگردیدم تمام ویرانه‌های این قریه را بازدید کنم. و چگونگی وضع این دهکده زلزله زده را بررسی نمایم امروز تمام قسمت‌های مختلف دهکده ویران دهکویه را دیدم. زلزله در این قریه به حدی خرابی به بار آورده است که خرابی‌های شهر قدیم لار را تحت‌الشعاع قرار داده است. مردم لار برای بیرون آوردن قربانیان زلزله در قریه «دهکویه» به این دهکده آمده‌اند و با کمک افراد ژاندارم و مأمورین شیر و خورشید جنازه‌ها را از زیر آوار بیرون می‌آورند.»

همچنین در روستای کهنه واقع در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی لار زلزله خسارات و تلفاتی وارد آورد به طوری که اغلب خانه‌ها ویران شد. در این روستا سه نفر مجروح و یک نفر کشته شدند. مجروحین بلافاصله به لار منتقل شدند. از طرف جمعیت شیر و خورشید سرخ مجروحين حادثه زلزله برای معالجه در بیمارستان سعدی شیراز و بهداری های لار و جهرم بستری گردیدند.

 

اظهارات مدیر عامل شیر و خورشید سرخ پیرامون زلزله:

دکتر خطیبی مدیر عامل شیر و خورشید سرخ ایران در مصاحبه با خبرنگار روزنامه اظهار داشت: به طوری که به ما اطلاع رسیده در ساعت ۸:۴۵ صبح امروز زلزله بسیار شدیدی شبیه زلزله پارسال و به همان شدت در شهر لار روی داد. در زلزله امروز در حدود ۷ نفر مجروح شدند که جراحات اغلب آنها سطحی بوده و فقط جراحت یکی از مجروحین شدید بود و به همین مناسبت دستور داده شد که هواپیمای شیر و خورشید سرخ فوراً عازم لار شود و مجروح را برای معالجه سریع به شیراز ببرد. دکتر خطیبی اضافه کردند به دنبال زلزله امروز لار فوراً کمیسیونی در شیر و خورشید سرخ مرکزی تشکیل گردید تا پس از انتقال و کوچ دادن اهالی شهر قدیم لارکه همچنان در معرض خطر زلزله است به شهر جديد تصمیم فوری و قطعی اتخاذ شود.

زلزله به شهر جدید لار که با بتون و تیر آهن ساختمان شده هیچ گونه خسارتی وارد نیاورده است و به همین جهت شهر جدید از هر حيث مطمئن است. همچنین تصمیم گرفته شد که هرچه زودتر كليه‌ی اهالی شهر قدیم به شهر جدید منتقل شوند و با آنکه بعضی خانه های شهر جدید هنوز ناقص است و ساختمان آن کامل نشده معذلك برای سکونت آماده است و صلاح در این است که انتقال به شهر جدید هرچه زودتر عملی گردد. آقای دکتر خطیبی در پاسخ سئوال خبرنگار روزنامه یاد شده دائر بر اینکه آیا وسائل و ابزاری برای كمك های اولیه به لار فرستاده می¬شود یا نه؟ گفت: ارسال این وسائل لزومی ندارد چون زلزله با آن که شدید بوده ولی چون در زمانی روی داده که مردم خارج شهر بوده اند هیچ گونه تلفات جانی وارد نساخته است و بهترین کمکی که به مردم می‌شود همان انتقال به شهر جدید است که هیچ گونه تکانی نخورده است و از هر جهت محکم و قابل اطمینان است. در مورد مجروحین دکتر خطیبی اظهار داشت: جراحت کلیه مجروحین پانسمان شد و همگی مرخص شدند و فقط برای یکی از آنها همان طور که قبلا گفته شده هواپیمای مخصوص شیر و خورشید به لار فرستاده شد تا مجروح را به شیراز ببرد.

ف ۱۱۰