درخت آرزوها؛ کنار لَکی‌پکی «بریز»

 

 

رسول احمدلو: در فرهنگ کهن ایرانی، درخت، آب و کوه سه نماد بنیادین آفرینش‌اند؛ عناصری که از پیوندشان زندگی زاده می‌شود. در اسطوره‌های ایران، انسان از گیاه پدید می‌آید و از همین روست که از درخت، طلب سلامتی، برکت و حاجت می‌کنند. در روایت‌ها آمده است که سیاوش پس از مرگ به گیاه بدل می‌گردد و در کنار او، گاو و گیومرت (کیومرث) نیز از یک ریشه‌اند؛ هر سه نماد آغاز زندگی. از این‌جاست که آیین بستن پارچه بر شاخه‌ی درخت و نیایش در سایه‌ی آن، به‌عنوان نمادی از پیوند انسان و طبیعت، شکل گرفته است.

در دل همین سنت دیرپا، درختی کهن در روستای بریز وجود دارد که به نام کنار لَکی‌پَکی شناخته می‌شود؛ درختی که قرن‌ها در باور مردم، مأمن آرزوها و نذرهایشان بوده است. تا دو دهه پیش، مردم بریز همچنان به قداست این درخت باور داشتند. هرکس نیتی در دل می‌پروراند، پارچه‌ای رنگی بر شاخه‌های آن می‌بست:

مسافران برای سلامت راه، مادران برای رفع گرفتاری، جوانان برای گشایش بخت، بازرگانان برای برکت در کار و بیماران برای شفا. هیچ‌کس حق نداشت میوه‌ی درخت را بچیند یا به آن آسیبی برساند، زیرا باور داشتند هرکه به کنار لَکی‌پَکی آسیب زند، آینده‌ای شوم در انتظارش خواهد بود.

اما با گذشت زمان، این باور آرام‌آرام رنگ باخت. مهم‌ترین عوامل از میان رفتن اعتقاد به درخت آرزوها چنین بود:

کندن خمره‌ی کنار درخت به دست چند دانش‌آموز غیر‌بومی دبیرستان عشایری بریز در سال ۱۳۸۱، به امید یافتن گنج؛ تغییر نسل و دگرگونی سبک زندگی روستایی؛مهاجرت و گسترش فرهنگ شهرنشینی.

جالب آن‌که این درخت درست در مسیر باستانی منطقه قرار دارد و در گذشته، خمره‌ای سفالی در پای آن نهفته بود. کهن‌سالان می‌گفتند این رسم را از نیاکان خود آموخته‌اند. شاید آن خمره، نماد همان عنصر آب در آیین آفرینش باشد؛ جایی که درخت، آب و خاک در کنار هم، یادآور راز جاودانه‌ی زندگی‌اند.

و شگفت آن‌که، هرچند در گذر سال‌ها چندین‌بار این درخت بریده شد، باز از ریشه رویید و سبز گشت؛ گویی خود زندگی در تن آن جاری است، همچون نمادی زنده از امید، پایداری و تولد دوباره.

ف ۱۱۰