لارستان ،فیروز آباد و جهرم رکورددار حمام های تاریخی فارس

جلوه ای از هنرو معماری را می توان در حمام های تاریخی فارس دید؛ حمامهایی که دارای ویژگی های خاصی هستند و روایتگر فرهنگ و آداب و رسوم ایرانیان اند به طوری که با ورود به این سازه های تاریخی و دیدن جلوه ای از رنگ و نور و تزئینات می توان به وجود این رسوم پی برد.

آنطور که کارشناس حوزه فنی اداره کل میراث فرهنگی فارس می گوید: حمامهای ایرانی دارای معماری بسیار هوشمندانه ای بوده است به طوری که در طراحی ساختمان حمامها با ایجاد راهرویی پیچدرپیچ در حدفاصل دهلیز و ورودی حمام با تعدیل تفاوت دمای سرد بیرون و دمای گرم داخل، مانع از سرماخوردن مراجعان میشدند. بصیری می افزاید: علت اینکه سقف حمامها با سطح کوچهها یکی است، این است که آب با وجود اینکه لوله کشی وجود نداشته به سهولت جریان پیدا کند بنابراین برای پر کردن خزانه باید جوی به آن سمت هدایت میشد. همچنین به طورمعمول عمق همه حمامها دو متر یا دو متر و نیم بوده است. بصیری همچنین سقف حمامهای قدیمی را از ویژگی دیگر این سازه های تاریخی معرفی و تاکید میکند: سقف اکثر گرمابههای قدیمی گنبدی شکل بوده است، قسمت بالای گنبدی معمولاً چند روزنه تعبیه میشده که با بکارگیری شیشههای خاص محدب نقش نورگیر را ایفا می کردند.

وی با اشاره به اینکه عمده حمامها در کنار خیابان ها و همچنین کنار بازار می ساختند، می افزاید: معمولا در ساخت حمامها از آجر، سنگ و مرمر استفاده میکردند، زیرا این مواد به خوبی در مقابل آب مقاومت میکنند. حمامهای عمومی به لحاظ معماری غالبا دارای در ورودی پیچداری بودند که به رختکن منتهی میشد. در پشت حمام گرمخانهای وجود داشت که آب را در دیگهای بزرگ مسی به جوش میآورد.در گوشهای از رختکن محل استقرار صندوقدار حمام قرار داشت.

بصیری در ادامه اضافه می کند: هم اینک قدیمی ترین حمام های تاریخی فارس که تخریب نشده اند و در فهرست ملی نیز به ثبت رسیده اند متعلق به دوره صفوی هستند که این آثار بیشتر در شهرستان های لار ،فیروز آباد ،جهرم و … میباشد اما زیباترین و سرپاترین این حمام ها که گذشت زمان آسیب چندانی بر آن وارد نکرده حمام وکیل و ارگ کریم خانی و حمام نظرعلی خان در شیراز است که متعلق به دوره زندیه می باشد.

عبدالهی ،کارشناس ثبت آثار تاریخی فارس نیز  می گوید: در حال حاضر ۵۱ حمام تاریخی در فارس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. به گفته وی پرونده ثبتی چهار حمام تاریخی تادوان در شهرستان جهرم ،ملا حسینی در نی ریز و حمام های گودی و آقا باباخانی شیراز نیز تکمیل شده و به زودی به فهرست آثار ملی می پیوندد.

منبع: خبرجنوب