مرحوم دولابی: مراقب باش دل شلوغ نشود

الظانین بالله ظن السوء علیهم دائره السوء (سوره فتح آیه ۶) نهی کرده است.

پیامبر(ص) می فرمود حسن ظنتان را زیاد کنید. خدا ان طرفش را فرموده است. مبادا سوء ظن به خدا ببرید. مبادا بگویید ما را بدبخت کرده است. به ما هیچ اعتنایی ندارد. چه و چه! البته لفظی ممکن است یک زمان چیزی به زبان بیاید. منظور این است که دلت را مواظبت کن که یک وقت پکر نشود. خدا لفظ را گوش نمی دهد، می بخشد. گاهی اوقات لب شلوغ می کند اما دلش مثل لبش نیست. گاهی یک سرد و گرم باعث می شود انسان چیزی را بگوید. هرچند انسان جلوی لب را بگیرد خوب است. کمک دل است. لب را خداوند مواخذه نمی کند. روز قیامت هم از لب سوال نمی کنند از دل سوال میکنند. از گوش و از چشم می پرسند. چون گوش و چشم را به دل می دهند. چشم آیینه دل و گوش گیرنده دل است. بنابراین از آنها سوال می کنند.

ان السمع و البصر و الفواد کل اولئک کان عنه مسئولا(سوره اسراء آیه )
خداوند از این سه سوال می کند. یکی گوش که غیبت نشنود چون بر دل اثر می گذارد. شنیدن غیبت، تهمت و حرف لغو دل انسان را کثیف می کند یکی هم چشم است. انسان باید مراقب باشد بدبین نباشد. چشم آیینه دل است و اخبار آسمان و زمین را به دل می دهد. لذا فرمود چشم را مواظبت کنید، چرا که از آن سوال می شود.

یکی هم فواد، یعنی دل است که اصل هم دل است. فواد سر گل جان انسان است. از آن سوال می کنند و می پرسند که دل را به چه کسی دادی؟ سرمایه ای را که درون تو گذاشتیم کجا صرف کردی؟ گوش و چشم ابزار دل هستند. امیدوارم آنجا که نظرگاه خداست و مورد توجه خداست ، یعنی قلبت را قدر بدانی و با لطف خدا و عنایات خدا نگذاری پکر شود. اول خودت محفوظ باشی، بعد دور و برت خلوت می شود. پس مراقب باش آنجا شلوغ نشود.

کتاب طوبای محبّت جلد دوم – ص ۱۵۰
مجالس حاج محمّد اسماعیل دولابی