گزارش فرماندار پهلوی اول در لارستان از ۱۵روز آبان سال ۱۳۰۹

اسناد آرشیوی از منابع با ارزش و  مهم جهت گردآوری و تبیین اطلاعات دقیق موضوعات مختلف تاریخی هستند که توانایی راه­گشایی و روش­سازی عرصه­های تاریک و ناهموار اعصارگذشته را دارند و به عنوان منبعی مهم و در خور توجه در بررسی تحولات آن زمان می توان مورد استفاده قرار داد. از تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … لارستان در عصر پهلوی اول اطلاعات بسیار کمی موجود می باشد. واکاوی اسناد تاریخی می تواند بخشی از زوایای تاریک تاریخ لارستان در این عصر را روشن نماید.

سند حاضر مکاتبه حاکم لارستان با ایالت فارس می باشد که تحولات تاریخی ۱۵ روز آخر آبان ماه ۱۳۰۹ را گزارش داده است. متن پیشرو بازخوانی این مکاتبه می باشد:

اداره جلیله ایالت فارس

۱- اوضاع اجتماعی و سیاسی

نسبتاً بهتر از سابق، امنیت حاصل است ولی یک قسمت از اهالی لار مخصوصاً چند نفر از تجار قاچاق فروش سابق به واسطه عدم موفقیت به شغل قاچاقچی گری سابق خود و کهنه پرستی با وضعیت حاضر مخالف و در صورت امکان مبادرت به اقداماتی که مخالف مصالح مملکت است  می نمایند.

۲-اقتصادیات لارستان

به واسطه امنیت قوافل بیشتر عبور و مرور نموده و تجارت داخل رواج گرفته است ولی تجارت خارجی چندان رضایت بخش نیست زیرا روپیه گران و هنوز اقدامات مقتضی که در قسمت مسکوکات شد و [ ناخوانا ] شکسته که درحدود لارستان فراوان است به عمل نیامده و از این حیث در داد و ستد عمومی اشکالاتی حاصل است.

صادرات لارستان به واسطه نداشتن محصولات زراعتی و طبیعی به منزله (صفه)  و واردات  داخلی در این ماه از قبیل اجناس و حبوبات و خشکبار و میوه جات زیادتر از ماه های سابق بود و واردات خارج آن عبارت از قند چای بود و بس. وضعیت جاده های اطراف لارستان سابق هنوز اقداماتی از مرکز برای شوسه شدن راه‌های اصلی و فرعی آن هم به عمل نیامده است ترتیب زراعت هم به واسطه نداشتن آب جاری و قنوات و نیامدن باران هنوز مختل و اقدامات در این قسمت نشده است.

۳-اداره حکومتی

در این پانزده روز اخیر بیشتر هم خود را به تنظیمات داخلی شهر و تأسیس و اصلاح نواقصات بلدیه مصروف داشته است.

۴-دوائر مختلفه مثل سابق و توسعه یا تغییرات در هیچ یک از دو ائری که در راپورت ۱۵ روز اول آبان معروض گردیده حاصل نشده است.

۵_حوادث قابل توجه

در این ۱۵ روز اخیر دو مرتبه زلزله واقع شده ولی موجب تولید خساراتی نشد و به واسطه شیوع مرض گریب و نبودن شعبه صحیه و دکتر صحیحی در لار عده متوفیات زیاد بوده و بواسطه عدم اداره صحیحه، احصائیه را به طور صحیح نمی توان تعیین نمود.

۶-بیشتر نهادات مفید قبل از هر چیز از اعزام یک نفر طبیب قابل برای لار الزام است زیرا به واسطه نبودن طبیب و بدی آب و هوا مرضا و تلفات آنها زیاد و پس از تأسیس ادارات طرق و شوارع و شوسه نمودن راه‌های اصلی لارستان به استقرار پست‌های امنیت و تأسیس اداره سجل احوال و ثبت اسناد مملکتی در درجه دوم مورد لزوم است.

 حکومت با فرماندار لارستان سرهنگ زالتاش

 

گردآوری:  رسول احمدلو