معاني و مفاهيم مختلف كلمه دامو(خاله)‌در اصطلاحات لاري

دامو(DAMMO) در زبان و ادبيات لارستان به معني «خاله» است كه مردم شهرستان خنج، ‌بخش اوز،‌فيشور و توابع اين مناطق، خاله را «دامو» صدا مي‌زنند اما در مركز شهرستان لار و حومه آن خواهر مادر را همان خاله مي‌گويند. اما جالب اينجاست كه در بعضي موارد از جمله در اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها، تشبيهات و كنايات لاري، كلمه «دامو» كاربرد داشته و دارد و اين شايد به دليل،‌ همسايگي، همزيستي، رفت و‌آمدهاي مردم مناطق ياد شده در بالا، به مركز شهرستان (بخصوص خانواده‌هاي تجار مناطق اوز و خنج) اين كلمه وارد فرهنگ لار شده است.

به هر حال همنشيني زنان لاري با زنان اوزي به عقيده بي‌بي،‌ باعث ورود و استفاده اين كلمه در فرهنگ ما شده كه البته از آن در جهت منفي و نيمه مثبت استفاده مي‌شود و با دقت در تركيبات و اضافات اين كلمه با كلمات ديگر، متوجه مفاهيم مختلف آن خواهيد شد:

1) دامونِ سُوار:
زني كه داراي چند خصلت مردانه است و در گفتار و رفتار، قوي‌تر و قدرتمندتر از زنان معمولي عمل مي‌كند.

2) دامونِ تِلِنگي:
زني كه در خانه بند نمي‌شود و هميشه دنبال تفريح و ديد و بازديدهاي خانوادگي است.

3)دامونِ قِرِشمال:
زني كه اهل قرتي‌گري است. به قول امروزي‌ها دختران سوسول و بزك كرده.

4)دامونِ واسه واسه، شَه مَه دا و شَزْمه واسِه:
اصطلاحي است براي كسي كه هديه‌‌اي مي‌دهد و آن را پس مي‌گيرد.

5)دامونِ‌ شيرازي:
زن غريبه غير لاري مثلاً اهل شيراز يا دامون فسايي، دامون جهرمي و … كه با مرد لاري وصلت كرده باشد.

6)دامونِ زبوباز:
زني كه با زبان بازي و (چرب زباني)‌ديگران را وسوسه كرده و يا فريب مي‌دهد.

7)دامونِ لِوند:
زن يا دختري كه با حركات و رفتار نامتعارف و عشوه‌گرانه خود، مردان چشم‌چران را به دام مي‌اندازد.

8)دامونِ شليته:
زن بدزبان كه با داد و هوار كردن، جنجال به راه مي‌اندازد و از آبروي خود نمي‌ترسد.