همزمان با رحلت امام و سالروز قیام 15 خرداد منشتر شد:

واکنش حضرت آیت الله العظمی حاج سیدعبدالعلی (ره) نسبت به تبعید امام ( ره ) به ترکیه

لایحه کاپیتالاسیون و اعتراض امام خمینی ( ره ) نسبت به این لایحه و تبعید شان به ترکیه و واکنش حضرت آیت الله العظمی حاج سیدعبدالعلی آیت اللهی ( ره ) نسبت به تبعید امام، یکی از موضوعات مهم تاریخ منطقه ای میباشد، که تا کنون پژوهشی در این باب صورت نگرفته است. لذا این نوشته سعی دارد به واکاوی این اتفاق تاریخی بپردازد. همزمان با رحلت امام خوبی ها و در آستانه قیام ۱۵ خرداد ۴۲ این مطلب منتشر میشود:

با سفر شاه به آمریکا در تیرماه ۱۳۴۳ و مذاکراتی که صورت گرفت، آمریکا اعطای کمکهای نظامی را به وضع مقرراتی در زمینه مسائل قضایی منوط کرد. شاه برای دریافت دویست میلیون دلار کمک نظامی، به آمریکا قول مساعد داد. پس از بازگشت شاه از آمریکا، لایحه کاپیتالاسیون « اجازه به مستشاران نظامی آمریکا برای استفاده از مصونیت سیاسی و اجتماعی و معافیتهای مطرح در قرار داد وین » در مجلس سنا و مجلس شورای ملی مطرح و پس از کش و قوس های فراوان تصویب گردید.

تصویب این لایحه موجی از شگفتی و تعجب را در محافل سیاسی داخل و خارج از کشور در پی داشت. امام ( ره ) بلافاصله در چهارم آبان ماه ۱۳۴۳ و همزمان با سالروز میلاد حضرت فاطمه ( س ) به لایحه کاپیتالاسیون واکنش نشان داد. امام ( ره ) در سخنرانی مسجد اعظم قم گفتند: « … من تأثرات قلبی خودم را نمی¬توانم اظهار کنم، قلب من در فشار است، ایران دیگر عید ندارد… عزت ما پایکوب شد، عظمت ایران از بین رفت… اگر یک خادم آمریکایی یا یک آشپز آمریکایی، مرجع تقلید شما را در وسط بازار ترور کند، زیر پای خود منکوب کند، پلیس ایران حق ندارد جلو او را بگیرد. دادگاه¬های ایران حق محاکمه ندارند.

اگر نفوذ روحانیون باشد نمی¬گذارد یک دست نشانده آمریکا این غلط¬ها را بکند، از ایران بیرونش می¬کنند. نفوذ روحانی مضر به حال ملت است؟ نه خیر مضربه حال شماست. مضر به حال خائن¬ها است. نه مضر به حال ملت…آقایان من اعلام خطر می¬کنم، در مجلس گفتند نگذارید پرده¬ها بالا برود، معلوم می¬شود برای ما خواب¬هایی دیده¬اند. از این بدتر چه خواهند کرد؟ ای سران اسلام به داد اسلام برسید. رئیس جمهور آمریکا بداند این معنا را که امروز در پیش ملت ما از منفورترین افراد بشر است. ما این قانون را که به اصطلاح خودشان گذرانیدند، قانون نمی¬دانیم. ما این مجلس را مجلس نمی¬دانیم. ما این دولت را دولت نمی¬دانیم. اینها خائن¬اند، خائن بر کشورند…

امام در سخنان خود صریحاً خواستار سقوط رژیم و قطع سلطۀ آمریکا و نابودی اسرائیل شد و نه روز بعد از این سخنرانی به ترکیه تبعیدگردید.

حضرت آیت الله العظمی حاج سیدعبدالعلی آیت اللهی ( ره ) که از آغاز نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲ حمایت و پشتیبانی خود را از نهضت امام خمینی ( ره ) اعلام کرده و مردم لارستان را به مبارزه با حکومت پهلوی دعوت نموده بودند، به این اقدام رژیم پهلوی واکنش نشان داده و از شرکت در مساجد و برگزاری نماز جماعت خوداری نمودند تا از این طریق حمایت خود را از امام و به تبع آن اعتراض و نارضایتی خود را به رژیم ابراز نماید. شهربانی لار گزارش مبارزه ایشان را در تاریخ ۲۸/۸/۴۳ چنین داده است: « دو نفر از آقایان روحانیون به اسامی سیدعبدالعلی موسوی و حاج باقر آقا غفوری پس از تبعید آقای خمینی به مدت شش روز ظاهراً به عنوان بیماری ولی باطناً به علت ناراحتی از تبعید مشارالیه در مساجد برای اقامه¬ی نماز جماعت حاضر نشده و پس از شش روز تا کنون نیز مرتباً مراسم نماز جماعت همه روزه به وسیله نامبردگان برگزار و آقای غفوری در یکی از جلسات روضه خوانی در امامزاده گنبدسبز برای مراجعت آقای خمینی به وطن دعا کرده است.»

یادداشت: رسول احمدلو