بازنشر/جای خالی لار در بین شهرهای خلاق دنیا…!

یونسکو در سال ۲۰۰۴ میلادی طبقه بندی خاصی از شهرهای خلاق ارائه کرد و شهرهایی را که معیارهای خاصی را رعایت کنند، خلاق خواند. دسته بندی های مختلفی برای شهرهای خلاق مطرح است. در ابتدا این سوال مطرح است که چه شهری را خلاق می خوانیم؟ لاندری در کتابش با عنوان «شهر خلاق» بیان می کند که می توان شهر خلاق را با توجه به این که خلاقیت در کدام یک از ابعاد آن ظهور کند، از چهار منظر تعریف کرد:

۱٫شهر خلاق از منظر زیرساخت های فرهنگی

۲٫ شهر خلاق از منظر اقتصاد خلاق، که در کانون این نگرش سه عنصر کلیدی وجود دارد: میراث فرهنگی و هنری، صنایع تفریحی و رسانه و ارائه خدمات خلاق به کسب و کارها (ایجاد فضای مناسب برای کسب و کار)

۳٫ شهر خلاق از منظر ظهور طبقه خلاق (ایجاد فضای مناسب برای افراد)

۴٫ شهر خلاق از منظر ترویج فرهنگ خلاقیت

شبکه شهرهای خلاق هفت رشته خلاق را پوشش می دهد: صنایع دستی و هنرهای مردمی، هنر رسانه، سینما، طراحی، خوارک شناسی، ادبیات و موسیقی. یونسکو برای هر دسته معیارهایی را انتخاب کرده است که براساس آن ها شهرهای خلاق آن دسته را انتخاب می کند و هر شهر تنها می تواند در یک دسته به عنوان شهر خلاق شناخته شود. اگر خلاقیت خاص شهری در دسته بندی شبکه جهانی شهرهای خلاق یونسکو قرار نگیرد، به معنای نفی خلاقیت آن شهر نیست. دسته بندی یونسکو به شهرها کمک می کند تا ویژگی های منحصر به فرد خود را بیشتر بشناسند و در مسیر ارتقای آن گام بردارند. از این منظر در کشور ایران ؛اصفهان، شهر خلاق صنایع دستی و رشت، شهر خلاق خوراک شناسی است و شیراز نیز در تلاش است که لقب شهر خلاق ادبیات را که واقعا سزاوار این شهر است، به خود اختصاص دهد.

اما برگردیم به شهر و دیارمان، لارستان کهن. گرچه این نوع خلاقیت در هفت دسته بالا قرار نمی گیرد اما واقعا سزاوارش هستیم. شهر خلاق خودکم بینی یا به قول یکی از دوستان خود نبینی!!! امیدوارم تا اینجای کار به ریش قبایتان برنخورده باشد! حالا چرا می گوییم این نوع خلاقیت در لار موج می زند؟ راه دوری نمی رویم همین مسئله گردشگری و آثار باستانی؛ با داشتن این همه اثر منحصر به فرد در منطقه لارستان بزرگ(چه طبیعی و چه انسان ساخت) باز می گوییم((مگه لار چه اوشه)) ؟؟!!!!واقعا نمی بینیم یا خود را به ندیدن میزنیم؟! اینقدر این آثار را نمی بینیم که بر روی بسته های حلوای مسقطی لاری، تصاویری از حافظیه و سعدیه به جای قیصریه و قلعه اژدهاپیکر و غیره و غیره حک می شود! خداوکیلی قیصریه لار با این قدمت و شکوه چه کم از حافظیه و سعدیه و…. دارد؟؟؟؟ مگر قرار نیست این سوغات و بسته های آن معرف شهر محل تولیدش باشد؟ شاید هم واقعا مسقطی متعلق به لار نیست و ما صد واندی سال است که در اشتباهیم…..!

یا با داشتن یکی از قدیمی ترین زبان های ایرانی که ادامه زبان ساسانی و پهلوی است یعنی زبان لارستانی، از تکلم با آن خجالت می کشیم و حاضریم فارسی دست و پا شکسته (که بدبختانه نه فارسی است و نه لاری)، صحبت کنیم اما با این زبان کهن خیر! از یاددادن این زبان به کودکان خود خودداری می کنیم و واهمه داریم که نکند فرزندمان لاری را بهتر از فارسی صحبت کند و ما در بین اقوام سرافکنده شویم! نمی دانیم که زبان مهمترین عنصر فرهنگی هر شهر و دیاری است و اگر زبان از بین رود کم کم باید فاتحه دیگر عناصر فرهنگی را نیز خواند…..! بنا به گفته اطلس زبان های در معرض خطر یونسکو، زبان لاری در حال انقراض و نابودی است ….

این قدر بر روی سوغات و نان های محلی مان عرق داریم که همه جا مدعی آن هستند الا ما! مسقطی که دیگر متعلق به لار نیست و همه جا تولید می کنند و به واقع شده است مسقطی شیرازی نه لاری! تازگی های کلیپی در فضای مجازی پخش شده که نان رگاگ را نان محلی دبی معرفی می کند!!!!!! یا مهوه( مهیاوه) که خودتان بیشتر در جریانید…. .تازه این پایان کار نیست منتظر دیگر سوغات و خوراکی ها هم باشید؛ مثلا میشود کنجه زاهدانی(!) به جای کنجه لاری! وقس علی هذا……. . کدام شهر و مردمان را می شناسید که تا این حد در خود کم بینی و فی الواقع خود نبینی، خلاق و مبتکر باشند و حاضرند تمام هستی خود را با خاک یکسان کنند؟؟!

فکر کنم تا اینجا به مقصود بنده از این عنوان یعنی شهر خلاق خودکم بینی برای لار پی برده باشید.تا وقتی که به فکر خودمان نباشیم، هیچکس به فکر ما نیست…. . تا وقتی که فقط در باد گذشته پرافتخار خود خوابیده باشیم، هیچ چیز بهتر نمی شود و روز به روز پسرفت می کنیم… . راه برون رفت از این تنگنا فرهنگ سازی درست و مناسب است، این که به کودکان خود بیاموزیم که چه داریم و چرا باید آنها را پاس بداریم و ما باید به داشته های خودمان افتخار کنیم نه اینکه آنها را خاری در چشم خود ببینیم! برای اینکه  سوغات و خوراکی های محلی مان نیز از دستبرد شهرهای دیگر در امان بمانند، باید آنها را به نام خودمان ثبت کنیم مثلا مسقطی لاری برند شود تا کسی نتواند آن را به نام شهر خود تولید کند و یا دیگر سوغات و خوراکی های محلی…. .

هدف از این نوشته تلنگر کوچکی بود تا در آستانه فصل بهار از خواب زمستانی چندین ساله خود بیدار شویم وکمی به این مسائل با دغدغه بیشتری بنگریم.

نگارنده: ابوذر سوری کارشناس ارشد مدیریت و برنامه ریزی جهانگردی