ورود دادستانی به پرونده تجاوز به حریم سازه آبی تاریخی شهر لار، مقصر كيست؟شهرداري، ميراث فرهنگي يا اداره آب

کوتاهی دستگاه‌های مسئول سبب شده که شهرداری لار در حریم یک سازه آبی تاریخی و حریم رودخانه اقدام به ساخت سرویس بهداشتی کند که این امر مورد اعتراض فعالان اجتماعی و شهرسازان لارستانی قرار گرفته است.

به گزارش میلاد لارستان به نقل از خبرگزاری تسنیم، «پسکل*paskol» اثری تاریخی و یکی از سازه‌های آبی زیبا در محله پاقلعه واقع در شهر قدیم لار و در بستر رودخانه «بروند» مجاور پل گودرزی این شهر است.

این سازه از سنگ و ساروج ساخته شده است که به شکل آبشار است و هنگام جاری شدن رودخانه «بروند» تبدیل به یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های تاریخی شهر لار می‌شود. در زمان‌های قدیم پسکل دارای سه طبقه بوده است که کاربرد آن در هنگام بارندگی و جاری شدن آب داخل رودخانه جهت سرعت دادن به آب و بعد از اتمام رودخانه، بردی(استخر) بوده است که مردم برای آب تنی و شستن وسایل خود از آن استفاده می‌کردند.

این سازه تاریخی هنوز هم پا برجاست اما مدتی است که ساخت و ساز شهرداری لار در اطراف و بر روی آن سبب نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شهر لار شده است.

تجاوز به حریم رودخانه و سازه تاریخی

اشکان عسگری، عضو شورای شهر لار در گفت‌وگو با تسنیم ضمن بیان این مطلب که ساماندهی و بهسازی محله پاقلعه به درخواست مردم و با مصوبه شورا بوده است، منکر جانمایی نادرست شهرداری در ساخت سرویس بهداشتی نشد.

وی معتقد است با جانمایی نادرست شهرداری و ساخت سرویس بهداشتی روی دیوار سازه تاریخی نه تنها حریم یک اثر تاریخی بلکه حریم رودخانه نیز رعایت نشده است که این موضوع در آینده به ویژه نیمه دوم سال و بارش‌های فصلی می‌تواند خطرساز باشد.

صمد کامجو، فعال اجتماعی شهر لار و عضو شورای چهارم این شهر نیز در گفت‌وگو با تسنیم از منحصربه فرد بودن و زیبایی‌هایی این اثر تاریخی سخن گفت. به گفته وی پسکل یا کارشومه یکی از سازه‌های آبی و زیبا و منحصر به فرد است که شاید تنها در شهر یزد وجود داشته باشد علاوه بر آن منطقه بافت تاریخی است و باید ساخت و ساز همراه با رعایت اصل حفاظت از این آثار باشد.

اعتراض شهرسازان به اقدام شتابزده شهرداری

در ادامه این اعتراضات شهرسازان این شهر نیز نامه‌ای خطاب به شهرداری این شهر نوشته از آنان درخواست کردند که در تصمیم‌گیری‌های شهری از نظرات کارشناسان و متخصصان استفاده شود. خبرگزاری تسنیم در تاریخ ۲۳ مهرماه با انتشار گزارشی نظرات این کارشناسان را منعکس کرد.

اینان در نامه‌ای درباره سازه تاریخی آبی که با نام «پسکل یا کارشومه» معروف است، چنین گفته‌اند: « شهرداری لار، اگرچه نیت خیری از ایجاد فضای سبز و استراحتگاه برای شهروندان و مسافران داشته است، با این همه شتابزدگی در اجرائی ساختن طرح مذکور بدون طی رویه‌های مرسوم (بررسی در کمیته منظر شهرداری و اظهار نظر کارشناسان) بروز اشتباهی را موجب شده است که امروزه توجیه آن را با استعانت از قانون و اختیارات قانونی خود ممکن می‌سازد».

جوابیه شهرداری لار درباره ساخت سرویس بهداشتی

پس از آن شهرداری لار جوابیه را در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داد که در تاریخ ۲۸ مهرماه در قالب گزارشی با عنوان « ماجرای تجاوز به حریم سازه تاریخی لار چه بود؟» منتشر شد.

در جوابیه شهرداری آمده است: « ورودی شمال غرب شهر لار، مبداء ورود مسافرین و شهروندان از شهرهای شیراز و جهرم به شهر است و از این رو بیشترین حجم از ترافیک عبوری شهر لار به سوی شهرهای اطراف از این محل تقسیم می‌شود و به نوعی مهم‌ترین مبداء ورودی شهر به حساب می‌آید. با توجه به توضیحات ارائه شده، ایجاد یک مجموعه خدماتی شامل پارکینگ، فضای سبز و استراحتگاه، نمازخانه، اتاق مادر و کودک و سرویس بهداشتی در ورودی شهر لار ضروری به نظر می‌رسد.

بدین منظور محوطه بازار روز قدیم در ضلع جنوبی میدان قدمگاه (میدان موشکی) که بعد از جابه‌جایی تبدیل به یک مخروبه و محل جمع‌آوری زباله و نخاله شده بود، به دلیل همخوانی با طرح جامع و تفصیلی مصوب و همچنین اینکه زمین مذکور خارج از محدوده بافت فرسوده و تاریخی مصوب قرار دارد به عنوان محل مناسب در نظر گرفته شد و پس از تصویب در شورای اسلامی شهر لار آغاز به کار پروژه در دستور کار قرار گرفت».

بحث اصلی جانمایی نادرست شهرداری است

با این حال و با وجود جوابی که شهرداری لار در این زمینه ارائه کرده است اما حرف اصلی منتقدان که بر سر جانمایی اشتباه بوده است، پاسخ داده نشده است. اشکان عسگری، عضو شورای شهر لار یکی از کسانی است که نسبت به این جانمایی نادرست در گفت‌وگو با تسنیم سخن گفت.

وی ضمن بیان این مطلب که ساماندهی و بهسازی محله پاقلعه به درخواست مردم و با مصوبه شورا بوده است، اما منکر جانمایی نادرست شهرداری در ساخت سرویس بهداشتی نمی‌شود و بر این امر تاکید دارد.

یکی از شهرسازان نیز درباره این جوابیه شهرداری به تسنیم گفت: جوابیه تقریبا به حرف ما بی‌ربط بود، ما می‌گفتیم ساخت و ساز در حریم رودخانه و نزدیکی پسکل اگر قانونی هم باشد، اخلاقی نیست. صحبت اصلی شهرسازان روی جانمایی نادرست است نه ساخت پارک و سرویس بهداشتی؛ شهرداری می‌توانست ۵۰ متر آن طرف‌تر اقدام به ساخت کند، آنجا فضای زیادی وجود دارد.

به نظر می‌رسد این مشکل نه تنها با جوابیه شهرداری حل نشده بلکه مسئله اصلی که تجاوز به حریم رودخانه و سازه آبی تاریخی پسکل همچنان ادامه دارد.

تخلف محرز شود؛ حکم تخریب می‌دهیم

با توجه به اینکه شهرداری لار همچنان مصر به انجام پروژه است و کار را متوقف نکرده است و نظر به اینکه پرونده‌ای بابت تجاوز به حریم رودخانه و حریم سازه تاریخی در مراجع قضایی تشکیل شده است؛ خبرگزاری تسنیم با ابوذر رنجبر، دادستان لارستان گفت‌وگو کرد.

به گفته دادستان لارستان سرویس بهداشتی‌هایی شهرداری در حال حاضر در حال ساخت است اما اگر تخلف شهرداری محرز شود، حکم قلع و قمع و تخریب صادر می‌شود.

رنجبر درباره آخرین وضعیت این پرونده نیز می‌گوید: راجع به ساخت و ساز شهرداری، قسمتی که مربوط به رودخانه بوده خلاف مقررات دیده شده و کیفرخواست خورده است، پرونده نیز برای بررسی به دادگاه ارجاع شده که در نوبت خود رسیدگی می‌شود.

به گفته وی درباره بعد تجاوز به حریم سازه تاریخی اما درخواستی از سوی میراث فرهنگی روی پرونده مبنی بر توقف کار از سوی شهرداری وجود ندارد. دادستان لارستان می‌گوید: مدیرکل میراث فرهنگی استان در نامه‌‌ای خطاب به شهردار لار از وی درخواست کرده که کار را متوقف کند اما روی پرونده نیست و برای رسیدگی باید در پرونده قرار بگیرد.

براساس گفته‌های رنجبر نه تنها میراث فرهنگی استان و لارستان بلکه حتی اداره امور آب نیز اهتمام جدی در مخالفت با این اقدام شهرداری نداشته‌اند و دادستانی در زمینه تجاوز به حریم رودخانه وارد شده است.

دادستان لارستان درباره مدت زمان رسیدگی به این پرونده نیز می‌گوید: با طی فرایند اداری و قانونی می‌توان گفت که تا پایان فصل پاییز این پرونده تعیین و تکلیف می‌شود و در صورت محرز شدن تخلف شهرداری حکم تخریب صادر می‌شود.

ورود فرمانداری لارستان به ماجرای تجاوز به حریم رودخانه

احمد دلاور، معاون عمرانی فرمانداری لارستان نیز در گفت‌وگو با تسنیم درباره این ماجرا چنین می‌گوید: شهرداری در نزدیکی سازه تاریخی پسکل در روخانه خشک «بروند» اقدام به ساخت سرویس بهداشتی کرده که قبل از ثبت ملی سازه تاریخی رای به نفع شهرداری صادر شده است.

به گفته وی اکنون به نظر می‌رسد که سازه ثبت شده است و اگر میراث فرهنگی مجدد موضوع را پس از ثبت مطرح می‌کرد، بررسی می‌شد اما در حال حاضر ۸۰ درصد از پروژه شهرداری ساخته شده است.

دلاور معتقد است که اگر بنا باشد تغییری در این ماجرا به وجود آید باید میراث فرهنگی اقدام و مراجع قضایی نیز بررسی حقوقی و نتیجه را اعلام کنند. معاون عمرانی لارستان از تشکیل یک جلسه در روز پنج‌شنبه این هفته با حضور دستگاه‌های مسئول در این زمینه سخن می‌گوید که می‌توان این ماجرا را نیز در آنجا مطرح کرد.

کوتاهی‌هایی در این میان صورت گرفته که در صورت ادامه نتیجه‌اش نقض حریم رودخانه است که طبق قانون تخلف به حساب می‌آید. مبنای قانونی تعیین بستر قانونی و حریم کمّی و کیفی رودخانه‌ها، بر اساس اصل ۴۵ قانون اساسی و قانون توزیع عادلانه آب مصوب ۱۳۶۱ است بنابراین نه تنها قانون برای تعیین بستر و حریم کمی و کیفی رودخانه‌های کشور وجود دارد بلکه «آئین‌نامه تعیین بستر قانونی و حریم کمّی» در سال ۱۳۷۹ به تصویب دولت رسیده و «دستورالعمل تعیین حریم کیفی» نیز در سال ۱۳۸۲ در دولت مصوب شده است.

علاوه بر حریم رودخانه؛ رعایت حریم سازه تاریخی پسکل است که با ثبت ملی آن باید این حریم حفظ شود و تجاوز به آن خلاف قانون است. براساس بند ۱۲ از ماده سه قانون اساسنامه‌ سازمان میراث فرهنگی، تعیین حریم آثار و محوطه‌های تاریخی از وظایف سازمان میراث فرهنگی است و پس از ابلاغ حریم یک اثر و ضوابط حفاظتی آن، رعایت این حریم برای عموم مردم و مسئولان مانند متولیان اداره‌ اوقاف و امور خیریه الزامی است.

متاسفانه در این ماجرا با وجود تماس‌های مکرر با میراث فرهنگی لارستان جوابی به خبرنگار تسنیم داده نشد؛ در تهیه این گزارش نیز چندین بار با مدیرکل میراث فرهنگی استان تماس گرفته شد که باز هم پاسخگو نبودند.

گزارش از حلیمه زارع

ف ۱۱۰