ناهمسانی عرض خیابانها در شهرک بوستان و پسماند شهری

بی شک برنامه ریزی در مبحث مدیریت مواد زاید جامد شهری و تلاش برای اجرای مناسب و بهینه آن در هر شهر ، از مهمترین زیر ساخت های لازم جهت حرکت به سمت

توسعه پایدار شهری است. اصولا مدیریت مواد زاید جامد شهری دارای بخش های مختلفی است که  از مهمترین آن ، می توان به فرایند جمع آوری اشاره نمود. طبق محاسبات انجام شده حدود ۲۰ درصد هزینه های شهرداری ها مربوط به مدیریت پسماند شهری وحدود ۸۰ درصد کل مخارج مدیریت مواد زاید جامد مربوط به جمع آوری زباله است که درصد بالایی از این مقدار مربوط به حقوق کارگران و نیروی انسانی است .

در برنامه ریزی مدیریت پسماند شهری همواره سعی می شود تا با استفاده از طرح ها و راهکارهای نوین از مقدار هزینه های مصرفی در بخش جمع آوری کاسته شود.

مهمترین موضوعاتی که در جمع آوری پسماند مطرح می شوند عبارتند از :

1. دوره زمانی جمع آوری
2. تعیین مسیر های مناسب برای جمع آوری
3. بکارگیری تجهیزات مناسب و پرسنل مورد نیاز
4. نوع و حجم کامیون های جمع آوری
5. تعیین محل مناسب برای کانتینر های ثابت یا متحرک در خیابان های شهری

تعیین مسیر های مناسب برای جمع آوری بر اساس نقشه و پلان شهری و موقعیت خیابان ها در بین ساختمان ها   انجام می شود. همواره باید مسیر های جمع آوری بگونه ای طراحی شوند که علاوه بر پوشش دادن تمامی ساختمان ها و محلات ، کوتاه ترین از نظر طول و در نهایت کم هزینه ترین باشند .باید توجه داشت که نوع خیابان ها و نوع نقشه شهری خود مهمترین عامل تاثیر گذار در تعیین مسیر های جمع آوری است.

اگرمسیر های جمع آوری بهینه و کارشناسی شده تعیین نشوند مدیریت پسماند با مشکلاتی همچون موارد زیر مواجه خواهد بود.

1. افزایش خستگی کارگران و متعاقب آن افزایش تعداد کارگران
2. افزایش مدت زمان و طول سفر ها برای جمع آوری
3. افزایش تعداد سفرها
4. افزایش استهلاک ادوات و تجهیزات جمع آوری
5. افزایش مصرف سوخت
6. و در نهایت افزایش هزینه های جمع آوری در  مدیریت پسماند

شهرک بوستان یکی از شهرک های نسبتا بزرگ لارستان محسوب می شود. سالانه بر جمعیت افراد و خانواده ها در این شهرک افزوده می شود که بیشتر در نتیجه مهاجرت از روستا به شهر می باشد.

طراحی خیابان های  این شهرک تاکنون به گونه ای بوده است که عرض یک خیابان ۱۲ متری بطور ناگهانی در انتها به عرض ۱-۲ متر کاهش می یابد. ساکنین این حالت خیابان ها را به نام های مختلفی می شناسند. اگر از جنبه های دیگر مهندسی شهری بررسی کنیم این نوع طراحی خیابان ها در یک شهر ممکن است فوایدی داشته باشداما بدون شک معایبی هم دارند و شهر را در طولانی مدت دچار مشکلاتی خواهند کرد.

از نظر مدیریت پسماند شهری بویژه در بخش جمع آوری این نوع طراحی ، در آینده و با افزایش جمعیت شهرک بشدت مشکل ساز خواهد بود.

از نظر مدیریت پسماند، بهترین تفاوتی که یک منطقه شهری جدید نسبت منطقه قدیمی می تواند داشته باشد عرض بزرگتر خیابان ها در منطقه نوساز شهری است که خود می تواند فرایند جمع اوری را تسهیل کند و هزینه ها را حتی به مقدار کم اما موثر کاهش دهد.

در شهرک بوستان تعیین مسیر جمع آوری با وجود این طراحی خیابان ها بسیار مشکل خواهد بود .اگر در حالت معمولی (همسان بودن عرض خیابان ها ) ، یک کامیون جمع آوری پسماند برای عبور از یک خیابان و ورود به خیابان بعدی مشکلی نداشت اما با این طراحی (ناهمسان بودن عرض خیابان ها ) همان کامیون برای ورود به خیابان بعدی  ، باید یک مسیر ۲۰۰ الی ۵۰۰ متری را بجای ۱۰ الی ۵۰ متر دوربزند.

اگر چه این افزایش طول مسیردر یک خیابان ممکن است ناچیز باشد اما با محاسبه آن در سطح یک شهر، بسیار بزرگ خواهد بود وبا افزایش جمعیت و تعداد ساختمان ها در دراز مدت  باعث مشکلاتی خواهد شدکه درزیرمطرح شده است:

افزایش مدت زمان هر سفر برای جمع آوری افزایش طول مسیر های جمع آوری – افزایش مصرف سوخت – افزایش استهلاک ادوات و تجهیزات جمع آوری –افزایش خستگی کارگران که در نهایت شهرداری برای حل این معضل مجبور به استخدام  بیشتری کارگر خواهد شد.

همه این مشکلات یاد شده در نهایت باعث افزایش هزینه های مدیریت پسماند در بخش جمع آوری خواهد شد .هزینه هایی که براحتی می توانستیم با طراحی مناسب تر کاهش دهیم ، با طراحی فعلی خیابان ها ،در دراز مدت صرف هزینه هایی که بر دوش شهرداری هاست را نه تنها کاهش نمی دهد بلکه باعث افزایش این هزینه ها می شود.

نویسنده : مجتبی سجادی
دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران