چه زمانی لارستان سه نماینده در مجلس داشت؟!

آمار از علومی محسوب می‌شود که از ابتدای زندگی همواره با انسان همراه است. علمی خاص که هر انسانی در دوره‌های مختلف زندگی، با آن سر و کار دارد. تمام برنامه‌ریزی‌های بشر، اگر توسط برنامه‌ریزان مدبر طراحی شده باشد، ریشه‌ای در این علم دارد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه فارس، آمارها در نگاه اول تنها اعداد و ارقامی خشک و بی‌روح است اما وقتی آنها را در رابطه‌های معقول و عقلانی قرار می‌دهیم، می‌توان تحلیل‌هایی را در کنار هر یک از اعداد گذاشت، تحلیل‌هایی که زیر ساخت تمام برنامه‌ریزی‌ها را ایجاد می‌کند.

آمار جمعیت، آمار اتومبیل، آمار مرگ، آمار تولد، آمار بیماری و … در مورد هر موضوعی که قصد اظهار نظر داشته باشیم، یکی از مستندات ما، آمارها است. همین اعداد به ظاهر بی‌روح که به تحقیق‌ و پژوهش‌ها جان می‌بخشد، موضوعی را اثبات کرده یا به رد یک تئوری منجر می‌شود.

تحلیل آماری در مورد موضوعات مختلف، امری بدیهی و رایج به‌شمار می‌رود و آنچه که در این گزارش خواهید خواند، ارائه دیدگاهی به استناد آمارهاست.

بررسی آماری ادوار نه‌گانه مجلس شورای اسلامی و نمایندگانی که از استان فارس به نهاد قانون‌گذاری راه یافته‌اند، درون خود نکاتی را از ابعاد مختلف دارد. میزان مشارکت، درصد آراء، نوسانات آراء، حضور گروه‌های مختلف، سطح تحصیلات و جنسیت از موضوعاتی است که می‌توان با استناد به این آمار، به تحلیل آنها پرداخت.

در دوره اول مجلس شورای اسلامی، ۱۸ نماینده از استان فارس به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، نمایندگانی که اکثر آنان امروز چهره‌هایی شناخته‌ شده محسوب می‌شوند و بسیاری از این چهره‌ها، در پست‌های کلیدی، در دولت‌های گذشته تاکنون، مسئولیت‌های حساسی برعهده داشته و دارند.

در اولین دوره مجلس هنوز هیچ جناح و گروه‌بندی سیاسی مطرح نبود و تعداد روحانیونی که در فارس با رای مردم به مجلس راه یافتند، عدد قابل توجهی را به خود اختصاص داد. عددی که در دوره‌های بعد به‌تدریج از آن کاسته شد.

یکی از نکات بارز در بررسی‌های آماری، مشارکت بیشتر مردم شهرستان‌ها نسبت به شیراز بود که تا دوره‌ سوم مجلس تداوم داشت. از طرفی نمایندگانی که دور اول به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، در سال‌های بعد، پست‌های کلیدی را در دولت و کشور برعهده گرفتند.

جدای از این‌که قصد تایید یا رد کارنامه عملکرد افراد را داشته باشیم، نام‌هایی مانند علی‌محمد بشارتی، مصطفی معین نجف‌آبادی، صباح زنگنه، سیدمحمود علوی، عبدالواحد موسوی‌لاری و عطاالله مهاجرانی که در دولت‌های مختلف در پست‌های وزارت کشور، علوم، نفت، ارشاد و اطلاعات، قرار گرفتند.

با نگاهی به آمارها متوجه خواهیم شد، این است که در برخی ادوار مجلس، اکثر قریب به اتفاق نمایندگان تغییر می‌کنند، اتفاقی که در سایر استان‌ها کمتر مشاهده شده است.

اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، در مقایسه با سایر ادوار، تفاوت‌های زیادی دارد. اگرچه در شاخص میزان مشارکت، در این دوره در میانگین استانی، اندکی از میانگین کشور که ۵۱ درصد اعلام شده بود، بالاتر قرار گرفتیم.

در دوره اول از استان فارس ۱۸ نماینده راهی مجلس شدند. حال آن که تعداد نمایندگان شیراز در آن دوره هم ۴ نفر بود که سه نفر از شهرستان شیراز و یک‌نفر از سروستان، به مجلس راه می‌یافتند. از طرفی با توجه به این‌که لامرد و مهر نیز هنوز به‌عنوان شهرستان، مستقل نشده بودند، لارستان سه نماینده به مجلس راهی کرد.

یکی از وجوه تمایز دوره اول انتخابات مجلس، حضور و مشارکت بالای مردم در شهرستان‌های استان بود. به‌طوری که نماینده فیروزآباد موفق به کسب ۹۸ درصد آرا ماخوذه شد و این حدنصاب در هیچ دوره‌ای برای هیچ نماینده‌ای تکرار نشد.

در دوره دوم، با وجود افزایش تعداد شهرستان‌ها در فارس، شاهد کاسته شدن تعداد نمایندگان این استان بودیم به‌طوری که عدد نمایندگان به ۱۷ نفر رسید و این عدد تا دوره ششم مجلس، ثابت ماند.

کاهش تعداد نمایندگان استان فارس در دومین دوره انتخابات مجلس، درحالی بود که شهرستان لامرد به مجموعه فارس اضافه شده بود و با اضافه شدن آن، یکی از سه نماینده لارستان در مجلس کم شد تا عدد نمایندگان فارس به ۱۷ برسد.

به لحاظ انسجام بین نمایندگان نیز، دوره اول، یکی از دوره‌های شاخص بود و پس از آن چنین انسجامی تنها در دوره‌های سوم و ششم مجلس مشاهده شد و در سایر دوره‌ها، یا انسجامی وجود نداشت یا در مقایسه با سایر استان‌ها، بسیار کمرنگ بود. وفاقی که در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پائین‌ترین حد خود رسیده است.

در این رهگذر البته مردم بودند که متحمل آسیب‌هایی جدی شده و مجبور بودند کندی روند بهبود شاخص‌های توسعه و حتی توقف برخی از این شاخص‌ها را به‌واسطه نبود همدلی مناسب بر سر منافع استانی بین نمایندگان مجلس را تحمل کنند.

بررسی آمارها نشان می‌دهد که پائین‌ترین میزان رای کسب شده مربوط به نماینده مرودشت بود که با ۴۷ درصد آراء ماخوذه، جواز ورود به مجلس را دریافت کرد.

کاهش قابل توجه آمار میزان آراء کسب شده توسط نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه مختلف طی ادوار بعدی، نیازمند تحلیل‌های جدی است. بطوری که در دوره‌های مختلف، نه‌تنها سقف آراء کسب شده نمایندگان کاهش داشت بلکه کف آراء نیز به میزان قابل توجهی افت کرد.

باید مولفه سن تعیین شده در قانون برای واجد اخذ رای بودن و تغییراتی که در حداقل سن رای دهنده در دوره‌های مختلف مجلس، داده شد را در موضوع مشارکت‌ها لحاظ کرد تا نتایج قابل استنادتری به‌دست آید.

بررسی آمارها نشان می‌دهد که شهرستان اقلید شاهد بیشترین تغییر در نمایندگان مجلس طی ۹ دوره گذشته بوده است، به‌طوری که ۴ دوره مجلس به دو نماینده اختصاص یافته و در پنج دوره دیگر، پنج نماینده وکالت مردم این شهرستان را از سوی آنان عهده‌دار شده‌اند.

این تغییر در سایر شهرستان‌ها به مراتب کمتر مشاهده شده است.

البته دامنه تغییرات در ترکیب نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس نیز، طی ادوار مختلف مجلس بسیار زیاد بوده است، بطوری که از میان نمایندگان دوره اول، هیچ‌یک در دور دوم به مجلس نرفتند و در دور سوم و چهارم و پنجم هم تنها یکی از نمایندگان دور قبل در میان چهار نماینده شیراز قرار گرفت.

در دوره ششم بار دیگر ترکیب نمایندگان شیراز به شکل کامل تغییر کرد. تغییری که در استان فارس نیز دیده شد بطوری که جز نماینده دو شهرستان فیروزآباد و استهبان، تمام نمایندگان استان فارس تغییر کردند.

دگرگونی در ترکیب نمایندگان شیراز در دوره هفتم مجلس، بار دیگر مشاهده شد.

یکی از نکات بارز در ترکیب نمایندگان راه یافته از فارس به مجلس، که تنها در دوره‌ اول به شکلی بارز نمود داشت و در سایر ادوار، کمرنگ و کمرنگ‌تر شد.

با بررسی آمار آرای کسب شده توسط نمایندگان، کمترین میزان آراء به نمایندگان شیراز مربوط است. بطوری که تنها در ۲ دوره از ادوار مجلس، نمایندگان شیراز موفق به کسب بیشترین تعداد آراء شدند و در دیگر دوره‌ها، همواره اکثر نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس، با حداقل میزان آراء در مقایسه با سایر نمایندگان استان، وکالت مردم این شهر را عهده‌دار شده‌اند.