یادداشت/به چه میزان در مشارکتهای اجتماعی فعالیت داریم؟

هرکدام از ما، یک زندگی شخصی و یک زندگی اجتماعی داریم و همچنین در هریک از انواع زندگی خود، خط مشی هایی تعیین کرده ایم. صحیح کار هم همین است. یعنی اینکه حد و مرز رفتارهای فردی و اجتماعی را برای خود و دیگران ترسیم کرده ایم و باید تمام تلاش ما این باشد که همیشه در حد اعتدال گام برداریم.

 اما آنچه مهم است؛ میزان و نحوه عملکرد ما در زمینه های فردی و گروهی است. اینکه چقدر به محیط اطراف خود اهمیت می دهیم و یا به قول دیگر، چقدر دیگران برای ما مهم هستند.

بیایید کمی موضوع را جزئی تر نگاه کنیم. مثلاً: ما به چه اندازه حاضریم در رفع مشکل اطرافیانمان گام برداریم. اینکه در زمینه فکری، مشاوره ای، مالی و… با دوستان و آشنایان خود، حرکتی و یا کمکی انجام دهیم.

اگر در کنار افرادی که به لحاظ سنی بر ما برتری دارند، بنشینیم، می شنویم که؛ در گذشته مردم مراودت و صله رحم بیشتری داشتند و از آمال و دردها و رنج های همدیگر بیشتر آگاه می شدند و نزدیکی و صمیمیت بیشتر با یکدیگر داشته اند. ولی در زمان معاصر، با وجود افزایش امکانات و تجهیزات، رابطه ها بیشتر ثانیه ای، غیرحضوری و در حد شنیداری و نوشتاری شده است. آنچه را باید به این نکته اضافه کرد؛ برخی بهانه جویی ها از قبیل: گرفتاری، مشکلات، دوری، درس بچه ها، کار و… است و بعبارتی با این عبارات، در «لاک» خود فرو رفته ایم.

این بهانه جویی ها، هرچند در برهه ای از زمان که همه چیز بر وفق مرادمان پیش می رود، ما را از «دار دنیا و شرّ و شور آن» رها می کند، ولی خدای ناکرده در موقع بروز مشکلی، ما را به رنج تنهایی فرو می برد. حال در این زمان است که؛ فیل مان یاد هندوستان می کند و یاد دوستان. دوستان و خویشانی که سال و ماهی، نگاهی به آنها نمی شد، در زمان گرفتاری، بهترینهای زندگی ما می شوند.

از دغدغه های زندگی فردی که خارج شویم، به زندگی گروهی می رسیم. دوست دارم مشارکت اجتماعی گروهی را با یک مثل از گذشته ای نچندان دور آغاز کنم. در یکی دو دهه قبل، با ورود به اماکن تجمع مردم، مثل: مساجد، با جمعیت کثیری روبه رو می شدی که برای حضور در نماز جماعت در این مکان مقدس جمع می شدند. در این محل، علاوه بر انجام فریضه الهی، دیدارها تازه می شد و از طرفی هم، دیدگاهها و مشکلات مطرح می شد. از جمله: در همین خود شهر لار، خیرین و بزرگان محله، در فصل نزول باران با بررسی آب انبارهای محله، زمینه را برای ذخیره آب فراهم می کردند. یعنی آنکه؛ اگر آب انباری نیاز به تعمیر و یا لایه روبی داشت، با همفکری و همیاری این کار را انجام می دادند.

نمونه دیگری که می توان در زمینه مشارکت گروهی در سطح کلان تر به آن اشاره کرد؛ مشارکت در بحث مسائل گوناگون شهرستانی و کشوری است. در زمان کنونی با آغاز سال جدید و نام گذاری آن از سوی مقام معظم رهبری به «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی»، وظیفه تک تک عامه مردم و مسئولین است، در جهت تحقق این شعار پُرمغز و اساسی از جان و دل بکوشند.

یکی از راهکارها برای این کار، هفکری و همسویی مردم و مسئولین با یکدیگر است. مردم باید در امر مشورت دهی به مسئولین از یکدیگر سبقت بگیرند. باید از گوشه گیری و انتقاد نابجا دوری کنند. با حضور در صحنه عمل، گوشه ای از کار را عهده دار شوند. مردم می توانند با تشکیل انجمن های گوناگون منسجم، با نماینده شهر، فرماندار، استاندار و حتی رئیس جمهور ارتباط؛ سمعی، بصری، الکترونیکی، نوشتاری و… برقرار کنند.

برای داشتن ایرانی آباد و در حیطه کوچکتر، شهر پررونق، باید همه دست بکار شوند. اینکه همه چیز را به سکانداران واگذار کرد و نسبت به امور بی خیال بود، کارها را به کُندی پیش خواهد بُرد.

اگر بار دیگر نام سال ۹۳ را مرور کنیم؛ «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» به ۴ نکته کلیدی «اقتصاد»، «فرهنگ»، «عزم ملی»، «مدیریت جهادی» دست خواهیم یافت. با کمی جمعبندی به این مهم می رسیم که: دو مورد آخر، مکمل دو نکته اول است. یعنی؛ اصلاح فرهنگی و اقتصادی، با اراده عمومی و تلاش مستمر هدف دار امکان پذیر است. به عبارت ساده تر؛ فقط با مشارکت عموم مردم و با ابتکار و از خودگذشتگی مسئولین، فرهنگ و اقتصاد ایران عزیز، از انحراف و خطا، نجات می یابد و نجات فرهنگ و اقتصاد، بمعنای نجات ایران اسلامی است.

حسن فراست/کارشناس علوم اجتماعی