یک لارستانی، اشعار شاعران بزرگ ایران را به زبان انگلیسی ترجمه کرد

برای نخستین بار اشعار حافظ، مولوی و سعدی با حفظ وزن و قافیه توسط دانشجویی لارستانی دانشگاه شیراز به زبان انگلیسی ترجمه شد. هشتم مهر روز بزرگداشت بزرگ ادیب ایران زمین، مولانا جلال الدین محمد بلخی است

هم او که شیفتگی‌اش به شمس سبب شد از قیل و قال مدرسه رها شود و به شور و حال برسد.

اشعار مولانا سرشار از فرهنگ اسلامی است و به گفته شیخ بهایی، مثنوی معنوی مولوی/ هست قرآنی به لفظ پهلوی، می‌توان در تک تک ابیات مثنوی معنوی نشانه‌هایی از آیات الهی را یافت و همین امر لزوم ترجمه اشعارش را دوچندان می‌کند.

به همین منظور مصاحبه‌ای داشته با میلاد مصدق که برای نخستین بار به ترجمه اشعار مولوی، حافظ و سعدی با حفظ وزن و ریتم اشعار پرداخته است.

 خودتان را معرفی کنید و درباره کارتان توضیح دهید؟

 میلاد مصدق دانشجوی سال سوم رشته زبان انگلیسی دانشگاه شیراز هستم و  برای نخستین بار اقدام به ترجمه اشعار مولوی، حافظ و سعدی با حفظ وزن و ریتم کرده‌ام، به‌ گونه‌ای که افراد مبتدی و حتی افرادی که سر رشته‌ای در زبان انگلیسی ندارند، وقتی این شعر را بشنوند به طور کامل آهنگین بودن کلام برایشان ملموس می‌شود.

 شروع کارم در این موضوع از یک سال و نیم قبل بوده است و ترجمه‌هایم را یک‌بار به اساتید خودمان و استادهای ادبیات تطبیقی از جمله دکتر کامیاب که در ادبیات انگلیسی و ادبیات فارسی تبحر کامل دارند، نشان دادم و ایشان کار بنده را تائید کرده‌اند. همچنین دکتر حدائق که چندین سال در ادبیات انگلیسی در استرالیا بوده‌اند به طور کامل کار بنده را تأیید کرده‌اند.

 آیا این نوآوری و ابداع شما در جایی ثبت شده است؟

 اطلاعی از این قضیه ندارم که بدانم کارم را می‌شود جایی ثبت کنم یا نه، اما به هر حال کتاب‌های زیادی داشته‌ایم که در باب ترجمه کتاب‌های سعدی و حافظ چاپ شده که اشتباهات آشکاری در آن‌ها وجود دارد و حتی ساده‌ترین نکات گرامری در برگردان اشعار رعایت نشده است و کار من یک نوآوری در زمینه ترجمه است.

 تا حالا به این فکر نیفتادید که مقاله در این مورد بنویسید، یک مقاله علمی – پژوهشی که در یکی از ژورنال‌های معتبر ترجمه و چاپ بشود؟

 فعالیت اصلی من مطالعه و تدریس مداوم است و اگر بخواهم وقت زیادی از کارهایم بگیرم و به این کار اختصاص بدهم مقداری از شغل خود فاصله می‌گیرم. اگر بخواهم روی این‌کار اقدام جدی بکنم و برای این‌ کار که بخشی از توسعه فرهنگ کشورمان است قدمی بردارم، به حمایت نیازدارم.

می‌توان با همکاری سازمان میراث فرهنگی و اداره ارشاد اسلامی گردشگران را از کار شما مطلع کرد و از این طریق اندیشه و فکر شعرای بزرگ را منتقل کرد، آیا تا به حال در این زمینه اقدامی کرده‌اید؟

یکبار در مصاحبه خبری روابط عمومی صدا و سیما شرکت کردم و در آن مصاحبه خبری حتی وقتی برای روابط عمومی صدا و سیما  توضیح دادم، درست درک نمی‌کردند که چه می‌گویم و حتی وقتی متوجه شدند بسیار ساده از کنار آن گذشتند. متاسفانه مسئولان نسبت به این‌گونه کارها که به اعتلای فرهنگ یک کشور کمک می‌کند و تا حالا در کشور کسی نبوده است که انجام بدهد، اهمیت نمی‌دهند.

 دوست دارم کارم در ایران چاپ شود

 برخی از اساتید  به من پیشنهاد دادند که برای چاپ به  خارج از کشور از جمله آلمان اقدام کنم که در حال حاضر دست نگه داشته‌ام، چراکه دوست دارم کارم ابتدا در ایران چاپ و منتشر شود. هدف من این است که از هر شاعری ۱۵ تا ۲۰ شعر را برگردانم که ۷۰ تا ۸۰  شعر گلچین از شعرا مختلف جمع شود.

 آیا طبع شعرهم دارید و تاکنون شعر نیز گفته‌اید؟

طبع شعری ندارم اما به شدت به ادبیات فارسی علاقه‌مند هستم و روزانه حداقل بین نیم ساعت تا یک ساعت مطالعه ادبی دارم.

  در ترجمه منتقل کردن وزن و فهم آن توسط مخاطب امکانپذیر است، اما در ترجمه، آرایه‌های ادبی را چطور به کار می‌برید؟

 وقتی مفهوم الفاظ برگردانده بشود تا حدی آرایه‌ها نیز منتقل می‌شود، یعنی شاید ۱۰۰ درصد نتوانم بگویم در این مصرع ما استعاره، ملمع، جناس یا مراعات نظیر یا هر چیز دیگر داریم، به طور یقین در همان مصرع در انگلیسی‌اش هم باشد.

 در ترجمه‌هایم سعی کردم بیشتر شرایطش مثل هم باشد اما آنچه را به عنوان قافیه و وزن در انگلیسی داریم با زبان فارسی تفاوت می‌کند. در انگلیسی سبک موج نو و سبک نیمایی داریم ولی در گذشته شعرهایی داشته‌ایم که در زبان انگلیسی به حالت قافیه‌دار و حتی  نزدیک به فارسی بوده است.

 اشعار زیادی از انگلیسی را مطالعه کرده‌ام، اما همه شعرهای انگلیسی مثل شعر‌های فارسی زیاد پیرو آرایه‌های ادبی نیست، به همین علت من تمرکز اولم را روی مفهوم گذاشتم.

اصرار شما برای برگرداندن اشعار سعدی و مولانا به زبان انگلیسی چه بوده است؟

 خارجی زبان‌ها نمی‌توانند زیبایی شعر سعدی را بفهمند من در این روش ترجمه سعی کرده‌ام که لذت درک این زیبایی به مخاطبان منتقل شود.

 روشتان برای ترجمه چیست؟ آیا مرحله به مرحله پیش می‌روید؟

 وقتی می‌خواهم شعری را ترجمه کنم، اول شعر را می‌خوانم، بعد مفهومش را می‌گیرم و اگر بیت خاص یا کلمه خاصی داشته باشد چک می‌کنم، به عنوان مثال اگر شعری را بر‌می‌گرداندم که می‌گفت (عماری دار لیلی را که مهد ماه در حکم است) اول لغات را چک می‌کنم که اشتباهی در انتقال مفهومش ایجاد نشود، پس از آن زمانی که می‌خواهم قافیه‌ و وزنش را درست کنم چندین لغت برایش در نظر می‌گیرم آن لغتی را که بهترین جایگزین در زبان مبدا است، انتخاب می‌کنم.

 اگر بتوانم از ذهنم کمک می‌گیرم و اگر نتوانم از فرهنگ لغت کمک می‌گیرم و قبل از آن برای اینکه دایره واژگانم را افزایش بدهم، کتاب‌های زیادی را در زمینه لغات مطالعه می‌کردم.

 گاه ممکن است با چند کلمه انگلیسی روبه‌رو شوم آنگاه کلمه‌ای را که با قافیه مطابق است، می‌آورم اما ابتدا کاربرد کلمه را چک می‌کنم و می‌بینم که آن کلمه‌ای که در بیت انگلیسی می‌گذارم، در بیت انگلیسی این کاربرد را دارد یا نه، به همین دلیل اگر ۶  بیت را بخواهم برگردانم ۴ ساعت زمان می‌گیرد.

چقدر شما با شعر انگلیسی آشنا هستید و آیا در شعر انگلیسی هم آرایه‌های ادبی به شکلی که در اشعار فارسی هست، وجود دارد؟

بیشتر اشعار انگلیسی حالت منثور دارند، زیاد بر زیبایی کلام تکیه نمی‌کنند و بیشتر مفهوم را انتقال می‌دهند البته شعرای انگلیسی هم بوده‌اند که علاوه بر مفهوم، به لطافت‌های ادبی هم توجه دارند.

 برنامه‌تان برای ادامه تحصیل چیست؟

 من به زبان علاقه داشتم ولی با توجه به این‌که شرایط کاری بنده به صورتی است که نمی‌توانم کارم را کنار بگذارم، حداقل ۱ سال تا ۲ سال وقفه بین کارشناسی و کارشناسی ارشد انداختم. من مدرس زبان هستم و تدریس زبان می‌کنم، ولی اگر بخواهم وارد مقاطع بالاتر شوم مقداری وقت زیادتری باید به دانشگاه اختصاص بدهم.

 در هر روز ۱۳، ۱۴ تا ۱۵ ساعت مطالعه می‌کردم  و در زمستان‌ها هم حدود ۴ تا ۵ ساعت بیشتر خواب نداشتم در حال حاضر یا درس می‌دهم یا مطالعه می‌کنم که اندکی از این کار روتین خسته شده‌ام. قصد دارم یک سالی استراحت کنم، شاید در این یک سال جایی پیدا شود یا این توفیق را داشته باشم که بیشتر بتوانم روی اشعار کار کنم.

 برای ادامه تحصیل ترجیح می‌دهم در رشته آموزش زبان ادامه تحصیل دهم، زیرا رشته آموزش زبان مثل رشته‌های مهندسی است که حساب و کتاب دارد یعنی با اصول و سبک نظام بندی شده‌ای پیش می‌رود و همین علت سبب جذب من در رشته آموزش شد.

 زبان انگلیسی از زیبایی‌های زبان فارسی بی‌بهره است 

 من زیبایی‌هایی را که در ادبیات فارسی دیدم به هیچ عنوان در ادبیات انگلیسی ندیده‌ام و شاید یکی از دلایلی که نمی‌خواهم در رشته ادبیات انگلیسی ادامه تحصیل بدهم، همین است. قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را نیز ندارم چراکه کمی دوری از خانواده برایم سخت است.

چه توصیه‌ای دارید برای کسانی ‌که می‌خواهند زبان بخوانند ؟

زمانی ‌که خودم می‌خواستم وارد رشته  زبان شوم، رشته‌ مورد علاقه‌ام الکترونیک بود، در این رشته چندین سال کار کرده بودم و علاقه داشتم البته هنوز هم با آن در ارتباطم خیلی‌ها فشار می‌آوردند که رفتن من به رشته زبان با توجه به توانایی‌های من در رشته الکترونیک یک حماقت محض است. 

 خیلی‌ها می‌گفتند با توجه به تعداد دانشجویانی که از یک رشته مثل زبان فارغ‌التحصیل می‌شوند و در آخر هم کاری ندارند و مجبور می‌شوند در جایی مثل آموزشگاه‌ها و یا جاهای دیگر با اندک حقوق ماهانه امرار معاش کنند انتخاب رشته زبان کاری بس اشتباه است.

 اما به عقیده من اگر شخصی در رشته خود به دنبال علاقه‌اش باشد هیچ گاه از آن رشته دلسرد و متوقف نمی شود حتی اگر سال‌ها هم بگذرد و کسی رشته تحصیلی مورد علاقه‌اش را دنبال کند حتما به آن هدف غایی که در سر می‌پروراند، می‌رسد.

 همین علاقه سبب پشتکار می‌شود و این پشتکار سبب  ارتقا دانش شخص و دسته آخر موفقیت وی در شغل و آینده کاری‌اش می‌شود.

 بنابراین دانشجویان باید بدانند که گذر از کنکور تنها یک مرحله بدوی در زندگی و شغل است و اگر بخواهند همیشه در رشته‌شان موفق باشند باید این موضوع را در ذهن داشته باشند که پس از کنکور تازه کار آنها در رشته تحصیلیشان شروع شده اما متاسفانه بسیاری از دانشجویان پس از اتمام کنکور درس را رها کرده و همین امر سبب شکست آنها در کسب مهارت‌های لازم در رشته تحصیلی مورد علاقه‌شان می‌شود.

 

منبع: خبرگزاری تسنیم