مراسم کلاه کنی لطیفی را بیشتر بشناسیم+فیلم

بازی سنتی کلاه کنی از قدیم الایام تا به امروز در چرخآب قدیم (لطیفی ) برگزار میشده است. اجرای این مراسم نیازمند فضایی باز، چونان حیاط های بزرگ منازل قدیمی یا دشت های فراخ اطراف روستاها و شهرهای کوچک است.

نحوه بازی به این گونه است که بازیکنان با نوای سرنا و دهل محلی که ملودی های فولکلور منطقه را می نوازند، به رقص پا می پردازند و محیط دایره ای زمین بازی را می پایند. هر کدام چوب بلند حدودا ۲ متری در دست دارند و کلاه نمدی بر سر.

بازیکنان برای شروع بازی در مقابل هم قرار گرفته، دو سر چوب های بازی را به هم می زنند. از آن پس هر بازیکن می کوشد، به مدد ” دار” یا همان چوب دستی خود، کلاه نمدی حریف را از سرش بیندازد.

فردی که بتواند با چوب دستی یا دست آزاد خود، کلاه حریف را از سر بیندازد، برنده بازی محسوب شده و بازی را با نفر بعدی ادامه می دهد. این بازی به صورت دو نفره و با همکاری چند نفر رباعی خوان برگزار شده، که پس از باخت هر بازیکن، نفر بعدی جایگزین شخص بازنده می گردد.

بستگی نسبی و سببی با بازیکنان، پیشینه ارتباط و دوستی و گاهی مهارت بازیکنان عوامل مهم جانبداری جمعیت تماشاگر از بازیکن یا بازیکنان خاص است.در این میان، رباعی خوانان هر بار که یار و بازیکن مورد علاقه خود را در معرض شکست می بینند، با علامت دست و گفتن عبارت ” یا علی مدد” ساز و دهل را قطع، بازی را موقتا تعطیل می کنند.

رباعی نغزی را می خوانند.  تماشاچیان با گفتن عبارت ” پیر شوی” تایید و همراهی خود با رباعی خوان را اعلام می کنند. پس از پایان رباعی، ساز و دهل از سر گرفته می شود و بازیکنان، پس از استراحت کوتاه و تقویت موقعیت خود در بازی، چوب بازی را از سر می گیرند. قطع کردن ساز و دهل در میانه بازی، به کرات می تواند صورت گیرد. حریفی که رباعی خوانان بیشتری حامیش باشند یا رباعی خوانش، رباعی بیشتری از حفظ داشته باشد شانس بیشتری برای بازی طولانی تر و شکست رقبایش را خواهد داشت.

فیلمی کوتاه از مراسم کلاه کنی لطیفی

حمایت از بازیکن خاص هیچ الزامی ندارد و گاهی رباعی خوانان، برای افزودن بر شادی و لذت همگان، به جانبداری از هر بازیکنی، ساز و دهل را قطع کرده و رباعی می خوانند. نحوه خوانش رباعی، استواری اشعار قرائت شده، بار معنایی و حماسی بودن اشعار از عواملی است که به رباعی خوان و بازیکن تحت حمایتش اعتبار بخشیده، تایید و همراهی جمع را به همراه خواهد داشت

فیلم: مهران امیدی