آب‌باره مظفر لارستان؛ تخریب بنای ثبت ملی در نبود اعتبارات+عکس

بنای آب‌باره مظفر لارستان با بارندگی‌های اخیر و همچنین جاری شدن رودخانه فصلی شور (بروند) به آسیب‌های جدی دیده و روزبه‌روز فرسوده‌تر می‌شود.

به گزارش میلاد لارستان به نق از خبرگزاری تسنیم از لارستان، آب‌باره جویی بر روی یک پل است تا آب یک دره را از کرانه‌ای به کرانه دیگر ببرد. بنای آب‌باره مظفر لارستان به زبان محلی به بند «کَلَک کَلَک» معروف است. دلیل نامگذاری به خاطر ۹ دهانه‌ای است که این پل دارد و به این دلیل نام مظفر را روی آن گذاشته‌اند که در زمان قدیم رسم بوده اسم استادکار و یا سازنده بر روی بنا می‌گذاشتند.

قدمت پل آب‌باره مظفر لارستان مربوط به دوره صفویه است که در سال ۱۳۸۴ و شماره ۱۲۷۳۱ به ثبت میراث فرهنگی رسیده است اما طبق مقایسه با پل صفوی لاتیدان هرمزگان و تفاوت‌های فنی و اجرایی بین پل لاتیدان و آب‌باره مظفر و نیز تحقیقات میدانی که انجام شده، به نظر می‌رسد که بنا مربوط به دوره قاجار باشد.

در آب‌باره مظفر لارستان، طاق‌های دهانه پل به صورت رومی و با مصالح سنگ و ساروج اجرا شده است. این پل ابتدا محل عبور آب قنات بوده و بعد از اینکه آب آن خشک شده، محل عبور و مرور احشام شده است. هدف از ساخت این پل انتقال آب از یک طرف رودخانه به طرف دیگر رودخانه شور (بروند) بوده است.

آب‌باره مظفر لارستان دارای طول ۵۰ و عرض ۱٫۲ متر است. این آب‌باره دارای ۱۰ پایه و ۹ دهانه است که طول بزرگترین پایه ۸٫۴۰ و کوچکترین پایه ۴٫۹۰ متر است. همچنین ضخامت آن‌ها به اندازه ۱٫۳۰ متر و فاصله پایه‌ها از یکدیگر ۲٫۴۰ متر است. روی آب‌باره یک جوی آب با ملات ساروج به عرض ۱٫۲۰ متر ساخته شده و شیب روی آن ۳ درصد است.

وضعیت بنا در سال ۹۴

 

در گذشته راه دسترسی به آب‌باره مظفر از طریق گذشتن از زمین‌های کشاورزی بوده است ولی امروزه راه دسترسی به این بنا از طریق جاده‌ای که از لار به طرف شیراز احداث شده، است.

آب‌باره مظفر لارستان در قسمت ورودی شهر از سمت شیراز به لار و در جهت شمال غربی شهر بر روی رودخانه شور (بروند) قرار گرفته است. مختصات جغرافیایی آن ۲۷ درجه و ۴۴ دقیقه و ۶ ثانیه و ارتفاع بنا نسبت به سطح دریا ۹۳۵ متر است. کارایی پل آب‌باره مظفر به خاطر این است که انتقال آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی که در طرف دیگر رودخانه قرار گرفته‌اند را فراهم کند. آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی، آب قنات رحمت‌آباد بوده است که توسط پل از یک طرف به طرف دیگر انتقال داده می‌شده است.

همزمان با بارندگی‌های اخیر و همچنین جاری شدن رودخانه فصلی شور (بروند) به آسیب‌های این بنا افزوده شده است و به دلیل نداشتن کف‌سازی پایه‌های پل، موج‌شکن‌ها و پایه‌های پل در حال ریزش و تخریب است. همچنین به خاطر عدم رسیدگی مسئولین و ادارات مربوطه، روز به روز این بنا فرسوده‌تر می‌شود.

این بنا به دلیل قرارگیری در ورودی شهر از سمت شیراز و دسترسی مناسب از خیابان اصلی و همچنین فضاهای باز و مناسب اطراف این پل آب‌باره پتانسیل مناسبی جهت مرمت، احیا و بهره‌برداری دارد که خود موجب حفاظت از بنا و رونق جذب گردشگر و توریست می‌شود و فضای مناسبی جهت تفرجگاه مردم خواهد بود.

وضعیت بنا در حال حاضر

 

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان درباره پروژه‌های اولویت‌دار مرمت و احیای بناهای تاریخی شهرستان اظهار داشت: باغ نشاط، بازار قیصریه و قلعه اژدها پیکر لارستان، کاروانسرای جویم، کاروانسرای بنارویه، خانه سوداگر اوز و زیارتگاه زندوی بیرم جزء پروژه‌هایی است که سالیانه بودجه‌ای به آن‌ها تعلق می‌گیرد و هر ساله تعمیراتی انجام می‌شود ولی به پایان نمی‌رسد. چون هزینه‌بَر هم هستند، به این زودی‌ها مرمت آن‌ها تمام نمی‌شود.

سیما علویه افزود: از لحاظ قانونی زمانی می‌شود پروژه جدیدی را تعریف کرد که دو پروژه قبلی بسته شده باشد و در حال حاضر ما هیچ پروژه تمام‌شده‌ای نداریم.

وی در پاسخ به این سوال که برنامه میراث فرهنگی برای بنای در حال تخریب «آب‌باره مظفر» چیست، گفت: این بنا قبلاً ثبت میراث فرهنگی شده و پایه‌های آن نیز در حال ریزش و تخریب است. دو سه بار به میراث فرهنگی فارس نامه زده‌ایم که بودجه‌ای برای ترمیم آن اختصاص دهند اما با توجه به اینکه آثار در منطقه لارستان زیاد است و بالغ بر ۱۸۹ بنای ثبتی داریم، در سال‌های گذشته این بنا جزء پروژه‌های اولویت‌دار معرفی نشده و به همین خاطر نمی‌شود بودجه‌ای برای آن تخصیص دهند.

رئیس اداره میراث فرهنگی لارستان ادامه داد: اگر فرماندار شهرستان از بودجه ۲ درصد نفت برای رفع خطر، تأمین اعتبار کنند یا انجمن‌ها و NGOها به ویژه انجمن احیای آب‌انبارها و برکه‌ها که اخیراً راه‌اندازی شده با کمک خیرین، بودجه‌ای را فراهم کنند، میراث فرهنگی نیز همکاری لازم را خواهد داشت تا بتوانیم به صورت اصولی تعمیرات را انجام دهیم.

ف ۱۱۰