اندر احوال “بندخشک”؛ “شهر لجستیک” و فرآیندی که در حال اجراست…

اخیرا انتشار خبری در خصوص بندر خشک جهرم سبب شد که در فضای مجازی منطقه، باب گفتگو در این خصوص باز شود. چند نکته در این مباحثات نظر مرا جلب کرد که احتمالا در موارد مشابه دیگر نیز، رویه به همین منوال است و نه تنها کمکی به حل مسئله نمی کند، بلکه آسیب زا هم هست:

۱٫ خیلی از خبرهای از این دست، در واقع اطلاع رسانی بخشی از یک فرایند طولانی است. قبلا هم خبرهای مشابهی درباره بندر خشک جهرم شنیده شده بود. این یعنی اینکه یک موضوع بارها در افکار عمومی منطقه ما تنش ایجاد می کند.

۲٫ اغلب کسانی که درباره موضوع اظهار نظر می کنند اطلاع دقیقی درباره محتوای موضوع ندارند و لذا هرگز مسیر مباحثات به حل مسئله یا ارائه راهکار نمی انجامد. حتی گهگاه، نا آگاهیها منجر به جهت دهی نادرست در افکار عمومی می گردد. 

۳٫ گاهی، اظهار نظرها جهت گیری خاصی پیدا می کند و بیش از آنکه در پی مطالبه گری یا کمک به شفاف سازی باشد، هدفش تخریب یک شخص یا تضعیف یک عملکرد است.

۴٫ رویه خطرناکی شکل گرفته است که در ازای هر پیشرفتی در مناطق همجوار، یک تجمع یا طومار یا مکاتبه و… صورت می پذیرد. من تا بحال نشنیده ام که مثلا بخاطر آنکه فرودگاه لارستان توسعه یافته است و ترمینال جدید آن افتتاح شده یا تعداد پروازهای خارجی آن افزایش یافته، در جهرم تجمعی اتفاق افتاده باشد و اعتراضی به عملکرد مسئولین فرودگاهی جهرم صورت گرفته باشد. بالتبع، هر منطقه ای واجد ظرفیتهایی است که مدیران آن، در همان زمینه مساعی خود را متمرکز می نمایند و قاعدتا بقیه زمینه ها تا حدی کمتر مورد توجه است. اینکه چرا ظرفیتهای اجتماعی بالقوه ما بعد از سالها فعالیت رسانه ای و تشکیلاتی و… هنوز نتوانسته است در مسیر تاثیر گذاری مثبت قرار گیرد و تنها واکنش ایشان به وقایع، بیش از آنکه کمک کننده باشد، تخریبی است، امری است که باید به جد مورد مطالعه و نقد قرار گیرد. اما این نکته قابل ذکر است که بخشی از بی اعتمادی مناطق همجوار در باب تمایل لارستان به پیشرفت آنها، نشات گرفته از همین رفتارهای گهگاه غیر مسئولانه و احساسی است که هر چند نیت آن خیر هم باشد، اثر و نتیجه اش آسیبی است که به اعتبار لارستان وارد می شود و حق تقابل مشابه را به طرف مقابل هم می دهد.

اما از آنجا که در این باب اطلاعاتی هر چند اندک دارم، لازم دانستم برای شفاف شدن موضوع و رعایت جانب حق، توضیحاتی به عرض همشهریان عزیز برسانم.

موضوع بندر خشک توسط دفتر نماینده محترم لارستان، خنج و گراش از حدود ابتدای سال ۹۶ آغاز شده بود که دستورات و ارجاعاتی در این خصوص بدست آمده بود. لیکن ترجیح بر این بوده است که تا اتمام فرایندها، خبر آن منتشر نشود. در پائیز ۹۷ یکی از مدیران شورای لجستیک کشور به دفتر نماینده محترم دعوت شده بودند که اینجانب و تنی چند از لارستانیها نیز بعنوان متخصص، به جلسه دعوت شده بودیم که در این جلسه در جریان اقدامات گذشته قرار گرفتیم.

نکته حائز اهمیت این بود که اساسا واژه ای با عنوان «بندر خشک» با دستور وزیر وقت راه و شهرسازی، از مراتب اداری کشور حذف شده و بجای آن، سه عنوان «شهر لجستیک» ، «دهکده لجستیک» و «پارک لجستیک» جایگزین شده بود. شورایی نیز، تحت عنوان شورای لجستیک کشور شکل گرفته بود که با قریب ۲۰ عضو مختلف، مسئول رسیدگی به درخواستها در این زمینه شده بودند.

 

فرایند اداری مربوط به بندر خشک، یک فرایند نسبتا طولانی است که به شرح زیر است:

۱٫ تشکیل یک شرکت بعنوان متقاضی
۲٫ اخذ مجوزات لازم برای شرکت مذکور بعنوان ذیصلاح در پیگیری
۳٫ تقاضای موافقت اصولی دهکده/پارک لجستیک از وزیر راه و شهرسازی یا معاون وی
۴٫ در صورت موافقت ایشان، ارجاع موضوع به شورای لجستیک جهت بررسی انطباق با طرح جامع لجستیک کشور و تصمیم گیری فنی
۵٫ تعیین و تخصیص زمین و استعلام از نهادهای تاسیساتی در خصوص آن
۶٫ طراحی اولیه بر روی زمین توسط شرکت ذیصلاح
۷٫ انعقاد تفاهم نامه با یکی از بنادر کشور
۸٫ ارجاع همه مدارک به شورای لجستیک
۹٫ تصویب در شورا
۱۰٫ تایید وزیر راه و شهرسازی

اما چند نکته دیگر:

– فرایند اداری شهر/دهکده/پارک لجستیک نسبت به منطقه ویژه اقتصادی بسیار آسانتر است. چرا که منطقه ویژه اقتصادی علاوه بر طی فرایند فنی و قانونی در شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، نیازمند تصویب هیئت دولت و سپس، ارسال لایحه آن به مجلس برای تصویب است. اما فرایند اداری تصویب شهر/دهکده/پارک لجستیک فقط در وزارت راه و شهرسازی و شورای مذکور می باشد.

– مناطق ویژه اقتصادی مصوب، عملا بخش عمده فرایند اداری یک دهکده لجستیک را طی نموده اند و اگر از طریق منطقه ویژه اقتصادی تقاضای بندر خشکی در درون اراضی منطقه ویژه اقتصادی انجام شود، فرایند اداری تصویب بسیار سهل و تقریبابدون مشکل است.

در واقع جهرم علیرغم آنکه امتیاز منطقه ویژه اقتصادی را مدتهاست که اخذ نموده و هنوز اقدام به راه اندازی آن ننموده است (بدلیل ناتوانی دولت در تخصیص بودجه) به تازگی فرایند اخذ مجوز بندر خشک (احتمالا دهکده/پارک لجستیک) را آغاز نموده است و قاعدتا راه اندازی هر دوی این مجوزات بسیار مهمتر از اخذ مجوز است.

در جلسه مذکور به پیشنهاد مدیر مطلع در شورای لجستیک، تصمیم نماینده محترم بر این شد که تا زمان اتمام فرایند تصویب منطقه ویژه اقتصادی لارستان (که در مجلس مصوب شده و منتظر تصویب در شورای نگهبان است) سایر فرایندهای لازم به انجام برسد و به محض تصویب منطقه ویژه اقتصادی لارستان (که در اختیار بخش خصوصی بوده و احتمال راه اندازی سریع آن، بیشتر است) ، فرایند اداری طرح مجدد موضوع در وزارتخانه آغاز شود و لذا از دوباره کاری جلوگیری شود.

در ماههای اخیر، دو جلسه دیگر در دفتر نماینده تشکیل شد که ما نیز در جریان اقدامات گروهی که مسئولیت پیگیری را بر عهده گرفته اند قرار گرفتیم و ایشان بازدیدهای متعددی از چند بندر خشک فعال کشور داشته اند و جلساتی با مدیران آنها صورت گرفته بود و گزارشاتی در خصوص راهکارهای راه اندازی بهتر بندر خشک ارائه شد. همچنین بخشی از مکاتبات اداری و پیگیریها نیز ارائه شد.

اینکه فرایند مذکور برای لارستان تا چه حد سریع پیش خواهد رفت، به همت نیروهای پیگیر و اهتمام نماینده محترم و همراهی عموم مردم باز خواهد گشت. ولی به قاعده، پس از تصویب نهائی و ابلاغ منطقه ویژه اقتصادی، نباید زمان زیادی برای اخذ مجوز دهکده/پارک لجستیک طول بکشد.

اما استنباط بنده از وقایع اخیر این بود که نه جهرم همه مراحل را به اتمام رسانده و نه ما آنقدرها در این ماجرا عقب مانده ایم و نه نماینده ما کاملا نسبت به موضوع بی تفاوت بوده! مشکل ما سه چیز است؛

یکی آنکه رسانه های همسایگان ما عملکرد قوی و مثبتی دارند و ما بیشتر…!
دوم اینکه چشم ما به عملکرد دیگران است نه به ظرفیتهای خودمان.
سوم اینکه بدلیل بی اطلاعی از فرایندها، هیچ کس از خود نمی پرسد که چرا وقتی فرایند کامل تصویب بندر خشک در وزارت راه و شهرسازی بوده است و ما بر خلاف جهرم، اداره کل راه و شهرسازی داریم، چرا این فرایند توسط متخصصین و مطلعین این امر در اداره کل آغاز نشده است؟!

 

 دکترحامد مقدم- عضو هیات علمی دانشگاه آزاد رباط کریم و عضو مجمع فرهیختگان لارستان