کتابی از جنس مردم/گفت‌وگو با نویسنده کتاب «آئین عزاداری سنتی لارستان»

یعقوب کامجو از نویسندگان بومی منطقه لارستان کتابی درخصوص آئین عزاداری سنتی مردم این خطه به رشته تحریر درآورده و به بررسی شاخصه‌های منحصربه‌فرد این نوع سوگواری در جنوب فارس پرداخته است.

به گزارش میلاد لارستان، آداب و سنن هر سرزمین نشان‌دهنده هویت و جایگاه تاریخی است که این مهم به دلیل نقش مؤثر انسان‌های آن جامعه می‌تواند دارای ابعاد و گستره زیاد باشد. یکی از عرصه‌ها، آداب‌ورسوم مربوط به عزاداری‌ها به‌ویژه سوگواری‌های مذهبی است که در ایران اسلامی به خاطر عجین شدن آن با دین مُبین اسلام دارای گستره وسیع است.

شهرستان لارستان به جهت سابقه دیرینه و تاریخ طولانی‌مدت آن، دارای تاریخچه‌ای غنی است. لارستان از دیرباز به‌عنوان خطه‌ای مذهبی شناخته‌شده و می‌شود. مردم این سرزمین از گذشته‌ای دور با توسل به ائمه اطهار(ع) به‌خصوص ساحت مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) سعی کرده‌اند ارتباطی محکم و ناگسستنی با اهل‌بیت برقرار کنند.

مردم لارستان به انواع مختلف در طول ماه‌های محرم و صفر ارادت خالصانه خود را در قالب رسم و رسومات گوناگون ابراز می‌کنند. به‌منظور آگاهی دهی آحاد جامعه از این آداب و سنن، یعقوب(صمد) کامجو از نویسندگان بومی اقدام به تألیف کتاب «آئین عزاداری سنتی لارستان» کرده است.

 

به همین جهت خبرنگار میلاد لارستان گفت‌وگویی را با این نویسنده تنظیم کرده که در زیر می‌خوانیم:

میلاد لارستان: لطفاً خودتان رو معرفی کنید:

یعقوب کامجو هستم متولد شهر لار، دبیر بازنشسته آموزش‌وپرورش لارستان و استاد تربیت‌بدنی دانشگاه علمی کاربردی لارستان

میلاد لارستان: تاکنون چند کتاب توسط شما تدوین‌شده است؟

تاکنون ۴ کتاب به رشته تحریر درآورده‌ام که ۳ مورد آن با موضوع ورزش و یک مورد نیز با موضوع مذهبی دارم.

کتاب‌های ورزشی با نام‌های قوانین فوتسال، جدیدترین قوانین فوتبال و فوتسال، تاریخ فوتبال لارستان و آخرین کتاب نیز آئین عزاداری لارستان است.

میلاد لارستان: درخصوص کتاب آئین عزاداری لارستان بیشتر توضیح دهید:

این کتاب دارای ۵۰۸ صفحه بوده که شامل بخش‌های مختلفی نظیر آداب‌ورسوم و تاریخچه عزاداری در لارستان، مراسم آئینی لارستان، سینه‌زنی سنتی لاری، بزرگان و فرهیختگان و شاعران لارستان، محلات قدیم لار، مشخصات مداحان قدیم و معاصر، مصاحبه با ۱۰۰ پیرغلام در محلات قدیم شهر لار، شاخصه‌های سینه‌زنی سنتی لاری، نگاهی به سبک‌های جدید شکل‌گرفته مثل زنجیرزنی، دمام زنی، عزاداری در مساجد که پس از انقلاب رواج بیشتری در لار پیداکرده، بررسی تأثیر مسائل اجتماعی و فرهنگی در عزاداری‌ها، نقش بانوان در عزاداری‌ها و ترویج آن توسط بانوان، تأثیرپذیری کودکان از مراسم‌های مذهبی، نحوه پخت نذری، تصاویر و غیره است.

میلاد لارستان: صحبت شما با خیرین چیست؟

در سالیان اخیر مشاهده می‌شد که در زمینه پخت نذری به شکل گسترده فعالیت صورت می‌گرفت تا جایی که در برخی مواقع شاهد اسراف در آن بودیم. پیشنهاد می‌شود برای ترویج هرچه بهتر سبک و روش زندگی حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، خیرین، نذورات خود را به سمت برنامه‌های فرهنگی سوق دهند هر چند که نباید از پخت نذری غافل شد اما می‌توان این نذری‌ها را با برنامه‌ریزی بین افراد نیازمند توزیع کرد.

میلاد لارستان: چند شاخصه سینه‌زنی سنتی لاری را برای آشنایی بیشتر خوانندگان بیان کنید:

در کتاب آئین عزاداری لارستان ۲۰ شاخصه منحصربه‌فرد مربوط به سینه‌زنی سنتی لاری اشاره‌شده که ازجمله سبک سینه زدن است که به دلیل شکل خاص آن افراد غیربومی به‌سختی می‌توانند خود را با آن تطبیق دهند، مداحی در سینه‌زنی لاری بر وزن و اشعار خاص صورت می‌گیرد، انداختن سر بیرق در ظهر عاشورا به نشانه نیمه‌افراشته بودن پرچم در زمان شهادت یا فوت بزرگان، همراهی دسته‌ها سینه‌زنی بانظم و ترتیب، محرمی بردن برای نوعروسان، عبور از زیر بیرق توسط عزاداران و غیره است.

میلاد لارستان: جرقه تألیف کتاب سینه‌زنی سنتی لاری از کجا زده شد؟

بنده از کودکی که به همراه با پدرم در مراسم‌های عزاداری شرکت می‌کردم، دوست داشتم در خصوص ویژگی‌های منحصربه‌فرد سبک سینه‌زنی در لار تحقیق کنم و به‌نوعی با مکتوب کردن آن بتوانم این فرهنگ را به آیندگان منتقل کنم. در زمان نوجوانی صدای مداحان را ضبط می‌کردم یا بعدازآن با دوربین فیلم‌برداری به ثبت وقایع می‌پرداختم.

میلاد لارستان: آیا کتاب‌های جدیدی در دست تألیف دارید؟

بله. چند کتاب در دست تألیف دارم که برخی از آن‌ها تقریباً کامل شده است. ازجمله دانشنامه اثرهای تاریخی لارستان کهن، فرهنگنامه لارستان، اولین‌ها و ترین های لارستان، نوحه‌های ماندگار مداحان لاری، تاریخ هندبال لارستان، لغتنامه زبان لاری می‌توان نام برد.

میلاد لارستان: استقبال مردم از کتاب آئین‌های عزاداری لارستان چگونه بوده است؟

خوشبختانه به دلیل اُنس مردم به‌ویژه جوانان با امام حسین(ع) استقبال خوبی از این کتاب صورت گرفته است ولی سعی ما درآمدزایی نبوده و تلاش کرده‌ایم بیشتر آن را به شکل هدیه در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.

میلاد لارستان: خاطره شما از زمان تدوین کتاب بگوئید:

یک مورد جالب که برای من فراموش‌شدنی نیست، آن بود که در زمان مصاحبه با پیرغلامان که اکثر آن‌ها بالای ۷۰ تا ۸۰ سال سن داشتند، از حضرت آیت‌الله سیدعلی اصغر موسوی لاری از علمای به نام و از ارادتمندان به مکتب اهل‌بیت(ع) بوده، به نیکی یاد می‌کردند و برای آن عالم دینی اشک می‌ریختند و این مهم نشان از قدرشناسی مردم از تلاش‌های آن بزرگوار برای لارستان است.

خاطره تلخی هم که اکنون در ذهن دارم، قرار بود با یکی از پیرغلامان شهر لار به نام آقای حیدر لادنی مصاحبه‌ای داشته باشم و طبق قرار قبلی، پس از مراسم روز اربعین وقت حضوری گرفتم اما متأسفانه آن پیرغلام یک شب قبل از روز اربعین در زیر بیرق حضرت اباعبدالحسین(ع) و در مراسم عزاداری جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و نتوانستیم با ایشان مصاحبه بگیریم.

میلاد لارستان: چه کتابی از نویسندگان لارستانی را برای مطالعه پیشنهاد می‌کنید:

کتاب تاریخ مفصل لارستان، تاریخ معاصر لارستان، لارستان کهن

میلاد لارستان: انتظار شما از نهادهای فرهنگی چیست؟

نویسنده برای تنظیم کتاب ممکن است بیش از یک دهه وقت بگذارد و در زمانی که آن کتاب چاپ می‌شود بسیار شعف برانگیز است. مخارج بالای چاپ کتاب یکی از دغدغه‌های نویسندگان است و انتظار می‌رود با فعال کردن انجمن نویسندگان بتوان از نگارندگان حمایت مادی شوند.

در زمان حاضر به جهت گرانی کاغذ، نویسندگان به دلیل مشکلات مادی جرأت کمتری برای چاپ کتاب می‌کنند. پس انتظار می‌رود ادارات ارشاد، کتابخانه‌ها، شهرداری‌ها، شورای شهر و غیره از نویسندگان به‌ویژه نویسندگان بومی و تدوین‌کنندگان فرهنگ آن خطه حمایت کنند چراکه موجب ثبت‌اسناد و همچنین زمینه انجام تحقیقات می‌شود.

به گزارش میلاد لارستان، از سال ۱۳۹۰ پس از جمع‌آوری اسناد، مقالات و فیلم‌ها و تصاویر توسط یعقوب کامجو و نعمت‌الله زائر و تحویل آن به اداره میراث فرهنگی لارستان با پیگیری‌های صورت گرفته سینه‌زنی سنتی لاری هم‌زمان با برگزاری همایش بین‌المللی پیرغلامان حسینی در سال ۱۳۹۴ که به میزبانی شهر لار برگزار شد، سینه‌زنی سنتی لاری در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسید.

ف ۱۱۰