رخت گُشاد اِوَز، تار و پودی از اصالت زنان این دیار

رخت گشاد پوششی است زنانه که زنان اوز در استان فارس در مراسم مختلف شادی بر تن می‌کنند این پوشش شامل دامنی بلند و گشاد و پیراهنی است که روی آن پوشیده می‌شود.

به گزارش میلاد لارستان به نقل از خبرگزاری میراث آریا، تهیه و دوخت لباس، کار زنان هنرمند این خطه است که در قدیم اکثر تجار اِوَزی به هندوستان سفر می‌کردند این نوع پارچه و تزیینات هندی را وارد می‌کردند که به‌مرورزمان بافرهنگ مردم منطقه لارستان آمیخته‌شده است.

این لباس بسیار گران و قیمتی است و قیمت آن بستگی به تزئینات آن دارد اکثر پارچه‌های آن از ابریشم و تزئینات آن خوس است، خوس های به‌کاررفته در آن از جنس نقره یا طلاست هرچند امروزه از خوس مصنوعی استفاده می‌کنند همچنین لباس‌ها نوارهای روبان مانند دارد که از جنس گلابتون است و توسط زنان با انواع کارگاه‌های دستی بافته می‌شود.

 

برخی از قسمت‌های رخت گشاد یا لباس‌های محلی اوز عبارت‌اند از:

انواع روسری:

بله: از پارچه‌ای بنام شیفون استفاده می‌شود که رنگ‌های مختلفی مثل، قرمز، سبز، مشکی و بنفش دارد روی آن خوس دوزی دارد و زنان مسن در خانه از آن استفاده می‌کنند

ارنی: نوعی پوشش سر است شبیه به شال که زنان متأهل در عروسی بر سر می‌کند

جزی: نوعی پوشش سر است که کمی ضخیم و پنبه‌ای است و مخصوص فصل زمستان است

کَرَباخی: کلاهی است که از پارچه‌ای به نام شیل دوخته می‌شود و با ۹ ردیف خوس دورتادور آن دوخته می‌شود.

انواع پیراهن:

جمه: پیراهنی است با یقه و سردست خوس دوزی شده که شامل یک پیراهن زیر که به آن در زبان محلی «جومه زیر کر» و دیگر پیراهن رو است که به «جومه زری» معروف است.

این لباس نیم‌تنه کوتاه آستین‌بلند و یقه‌باز دارد و از کنار و پهلو چاک دارد.

شلوار یاننتا: شلواری به شکل دامن پرچین است عروس سه شلوار روی‌هم می‌پوشد رویه از جنس اطلس اعلاست که رنگ آن با بله و پیراهن (جومه) هماهنگی دارد و پایین آن خوس دوزی شده است برای هر شلوار در قسمت بالای آن بندی قرار دارد که به این بند «بند دم» می‌گویند که از جنس ریسمان درست‌شده است که توسط زنان بافته می‌شود.

شمد: همان چادر است و انواع مختلفی دارد اگر زری باشد به شمد زری معروف است و رنگ‌های مختلف آن، قرمز، صورتی و بنفش از جنس پارچه ویل که به آن شمد ویل می‌گویند.

سد هری: لباس گرم زمستانی از جنس جیر یا مخمل است با طرح‌های گلابتون دوزی و پولک با گل‌های هشت پر، جقه‌ای که به رنگ سبز و بنفش و قرمز آلبالویی است.

انواع تزیینات و زیورآلات عروس:

شیخب جولایی:

جولاوی: نوعی از زیورآلات عروس است به پهنای ۳/۵ سانتی‌متر که در وسط آن طلای نازکی به نام خشت وجود دارد و حدود ۳۰ دانه است که داخل آن را موم قرار می‌دهند تا سنگین شود، دورتادور آن از مهره‌های آب‌طلاست که بر روی پارچه ضخیم تزئین شده است و در انتهای آن ۲ قلاب طلا برای قفل شدن روی بله قرار دارد که از زیر گلو تا بالای سر روی کرباخی بسته می‌شود.

شیخب: نوعی از زیورآلات عروس است شبیه به گردن بند که از مهره اشرفی طلا از کوچک به بزرگ است که به سر و گردن عروس به‌وسیله قلاب طلا آویزان است.

ماهک یا تی چتری: پیشانی‌بند کوچکی است که به‌وسیله زنجیر به هم متصل هستند و روی پیشانی عروس قرار می‌گیرد.

چمبر: سردست بسیار زیبایی است که برای تزیین دست عروس استفاده می‌شود

انگشتر چگن: انگشتر بسیار بزرگی است که به انگشت سبابه می‌کنند، وزن انگشتر شستی چگن حدود ۲۰ مثقال است.

کفش عروس: که به آن سغری می‌گویند که کف آن تخته‌ای و روی آن چرم است و با نگین‌های زیبا تزیین‌شده است.

این پرونده در سال ۱۳۹۶ با شماره ۱۴۶۰ به ثبت رسیده است.

ف ۱۱۰