به فراموشی سپرده شدن سازه تاریخی قنات «آب باریک» لارستان+تصاویر

قنات «آب باریک»، از سازه‌های ارزشمند تأمین آب کشاورزی و همچنین بناهای تاریخی در لارستان است که با احیاء و مرمت آن می‌توان کمک شایانی در بحث آبیاری اراضی کشاورزی و باغ‌ها صورت داد.

به گزارش میلاد لارستان، قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است.

سیستم استخراج در قنات طوری است که آب بدون کمک و صرف هزینه فقط با استفاده از نیروی ثقل از زمین خارج می‌گردد. با توجه به چاهها و قناتهای موجود، آب قنات در مقابل آبی که از چاه استخراج می‌شود، ارزانتر تمام می‌شود.

آب قنات دائمی است و در مواقع اضطراری کشت و احتیاج زراعت در مواقع حساس به آب، قطع نمی‌شود. منابع آب زیرزمینی توسط قنات دیر تمام می‌شود و استفاده طولانی دارد، هر چند بطور دائم چه مصرف شود و چه شود، خارج می‌شود.

در سطح لارستان به دلیل شرایط کمبود آب و خشکسالی‌های پی‌درپی، از گذشته‌ای دور برای تأمین منابع آبی از قنات‌ها بهره گرفته می‌شده است.

قنات «آب باریک» در کیلومتر ۵ محور لار به جهرم و در حاشیه جاده کمربندی لار به سمت بندرعباس قرار دارد. این قنات قدیمی علاوه بر آنکه سازه‌ای برای تأمین آب محسوب می‌شده، به لحاظ تاریخی نیز دارای ارزش است.

قنات «آب باریک» لارستان تا پیش از ۱۵ سال اخیر فعال بود اما شوربختانه به دلائل نامعلومی جریان آب‌دهی آن قطع شده و اکنون فقط تعدادی از سازه‌های آن که از جنس سنگ و ساروج است، در حاشیه جاده خودنمایی می‌کند.

 

هر چند که به جهت عدم انجام بررسی‌های باستان‌شناختی متأسفانه اطلاعات دقیق و درستی از نحوه کاربرد قنات تاریخی آب باریک شهر لار در دسترس نیست اما براساس شواهد موجود و مطابق با سازهای برجای مانده، به نظر می‌رسد در امتداد حوضچه و کانال انتقال آب، در بخش پائین دست یک آسیاب آبی وجود داشته است که مرمت آن هر چند به شکل نمادین می‌تواند محل مناسبی برای مسافران در قسمت ابتدایی ورود به شهر لار باشد.

در این خصوص، خبرنگار میلاد لارستان به سراغ بنیامین افتخار، مسئول واحد آب و خاک مدیریت جهاد کشاورزی لارستان رفته است که وی با بیان اینکه بدليل عدم مراجعه بهره‌برداران تاكنون هيچ مطالعه‌ای روی آن صورت نگرفته و اطلاعات دقيقي موجود نیست، اظهار داشت: منظور از بهره‌برداران، مالكين يا ذينفعان قنات و افرادی است كه اراضی زيردست قنات دارند و با آب قنات آبياری می‌شوند.

مسئول واحد آب و خاک مدیریت جهاد کشاورزی لارستان درباره علت خشک شدن قنات آب باریک، افزود: ريزش گالری قنات، عدم كَوَل‌گذاری مناسب، رهاكردن توسط بهره‌برداران، ورود سيلاب به داخل قنات و همچنين ريزش ميله چاه‌ها بدليل عدم دوس گذاری، موجب خشک شدن قنات آب باریک لارستان شده است.

این کارشناس در زمینه اقدامات انجام شده برای لایه‌روبی و احیاء قنات آب باریک، تصریح کرد: برای قنات آب باريك بدليل عدم مراجعه بهره‌برداران، تاكنون اقدامی برای مرمت این قنات صورت نگرفته ولي از آنها خواسته شده كه درخواست كتبی خود را برای جهادکشاورزی لارستان ارسال کنند تا در اولين فرصت وارد فاز مطالعه و اجرايی شود.

وی با اشاره به اینکه تاکنون ٣٧ رشته قنات در سطح لارستان شناسايی شده كه ٥ رشته كاملا خشك، ٢٢ رشته فعال و ١٠ رشته نيمه‌‌فعال است، ادامه داد: تا كنون تعداد ٥ رشته در حدود ٨٠ درصد احياء و ٧ رشته قنات نیز حدود ٥٠ درصد احيا شده است.

افتخار اضافه کرد: در سطح لارستان ۳ هزار و ٢٢٥ هكتار از زمین‌های زراعي و ٢٥٠ هكتار از باغات با آب قنات آبیاری می‌شوند.

 

به گزارش میلاد لارستان، با توجه به کاهش چشمگیر بارش‌های باران و بروز پدیده خشکسالی کم‌نظیر در سطح لارستان، انتظار می‌رود طی یک هماهنگی منسجم و اختصاص بودجه مناسب بین دستگاه‌های مرتبط نظیر جهاد کشاورزی و منابع طبیعی و آبخیزداری بتوان از سازه‌هایی ارزشمند همچون آب باریک استفاده بهینه داشت و از طرفی بهره‌گیری از طرح‌های محرومیت‌زدایی بسیج سازندگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی در راه آبادانی و احیاء قنوات برداشت.

چند سالی است که در سطح لارستان به همت گروه‌های خودجوش و مردمی با راه‌اندازی پویشی به نام نهضت احیاء آب‌انبارها، اقدامات بزرگ و تحسین‌برانگیزی صورت گرفته است و امید می‌رود به همت مسوولان و با مشارکت عمومی در زمینه مرمت قنات آب باریک و موارد مشابه اقدام شود.

ف ۱۱۰