ظرفیت‌های گردشگری کهن‌سرزمین لارستان

 

۲۷ سپتامبر روز جهانی گردشگری و ۵ الی ۱۱ مهرماه، هفته گردشگری نامگذاری شده است. برنامه‌ریزی و توسعه شهری بر مبنای صنعت گردشگری، باعث توسعه پایدار، ارتقای زیست‌پذیری، درآمدزایی و رونق اقتصادی هر شهـری می‌شود؛ از این رو می‌طلبد مورد توجه جدی مدیران شهری قرار گیرد. به مناسبت هفته گردشگری، در این نوشتار مختصرا جاذبه‌های گردشگری «شهر تاریخی لار» و شهرستان لارستان در حوزه‌های مختلف معرفی خواهد شد.

لارستان، خطه تاجران بَرّ و بحر، دارالامان و دژی مستحکم در پس‌کرانه خلیج نیلگون فارس، سرزمین برکه‌ها و کاروانسراها، جلوگاه آیین‌های دینی و آداب و رسوم ملی، زیستگاه قوچ مینیاتوری و آهوی جَبیر، زیست‌بوم گونه‌های نادر پرندگان مهاجر و گیاهان دارویی و منطقه‌ای پر از بناهای فاخر علمی، آموزشی، پژوهشی و ورزشی است.

انواع زمینه‌های جذب گردشگر و توریسم در لارستان عبارت‌اند از گردشگری تاریخی، گردشگری طبیعی یا ژئوتوریسم، گردشگری علمی و پژوهشی، گردشگری آیینی و مذهبی، گردشگری فرهنگی ورزشی، گردشگری خرید، گردشگری خوراک و گردشگری درمان یا توریسم‌درمانی.

گردشگری تاریخی: وجود صدها بنای تاریخی، منطقه لارستان و کهن‌شهر لار را به یک “شهر-موزه” تبدیل کرده است. بازار باشکوه قیصریه لار، مجموعه سازه‌های آبی تاریخی لار (شبکه هدایت، انتقال و ذخیره آب مبتنی بر دانش و محاسبات مهندسی هیدرولیک که مجموعه­‌ای به‌هم‌پیوسته از بندها، پل­‌ها، مسیل­‌ها، برکه­‌ها، مَمَرها، کانال­‌های دست­کند، کرشمه و دهن­شیرها را شامل می­‌شود که در بافت تاریخی لار قرار دارد)، برکه‌های مختلف، ساباط­‌ها، مساجد (مسجد چهار برکه، مسجد پیرغیب، مسجد کوریچان و…)، قلعه­­ اژدهاپیکر و قلعه قدمگاه، عمارت باغ نشاط، ده­‌ها باب کاروانسرای شهری و بین شهری، حمام و خانه­‌های تاریخی، بقاع متبرکه و اماکن زیارتی بخشی از ابنیه­‌های تاریخی شهرستان لارستان از دوره اشکانیان و ساسانیان تاکنون است.

گردشگری طبیعی یا ژئوتوریسم: منطقه حفاظت­‌شده هرمود لارستان، گنبدهای نمکی کرمستج، غار باستانی بنوو، چشمه­‌های آب­گرم­ طبیعی، چشم­‌اندازهای زیبا مزارع کلزا، کنجد، پنبه، گندم‌زارها، کنارستان‌ها و نخلستان­‌ها بخشی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان لارستان است.

گردشگری علمی و پژوهشی: لارستان از قدیم­‌الایام مهد عالمان، ادیبان و منجمان نامداری همچون ملازین­‌الدین منجم لاری (۹۹۰-۱۰۵۰ ه.ق) بوده است. زیرساخت‌های کم‌نظیر لارستان در حوزه علمی، پژوهشی و فن‌آوری، می‌تواند این شهرستان را شهر هدف گردشگری علمی سازد. بنای باشکوه و فاخر برج علم و فناوری با معماری چشم‌نواز، رصدخانه بزرگ لارستان، موزه آثار و نسخ خطی مرحوم حضرت آیت­‌الله سید عبدالعلی آيت­‌اللهی، مركز نشر معارف اسلامی در جهان (مرکز نشر آثار مرحوم آیت‌الله سیدمجتبی موسوی لاری)، گنجینه اسناد وکیل‌‌الرعایا (اسناد تاریخی حاج سیدعلی تاجر بیرمی) در شهر بیرم، موزه تخصصی سنگ­‌های تزئینی آسانا و موزه آب لارستان بخشی از جاذبه‌های گردشگری علمی لارستان است.

گردشگری آیینی و مذهبی: مردم بافرهنگ و فرهیخته خطه لارستان در ایام و مناسبت­‌های مختلف ملی و مذهبی، آداب و رسوم و آیین­‌های ویژه­‌ای دارند. هر کدام از این آیین و آداب و رسوم در زمان خود می­‌تواند فرصت مناسبی برای حضور گردشگر در این منطقه باشد؛ به عنوان نمونه، دهه ابتدای ماه محرم و مراسم سینه­‌زنی سنتی لار از جلوه­‌های بی‌نظیر فرهنگ غنی و اعتقادات راسخ و ارادت مردمان این دیار به خاندان عصمت و طهارت است که هرساله زمینه را برای حضور گردشگران آیینی و پژوهشگران عرصه دین در این شهرستان فراهم می­‌سازد.

بخشی از میراث معنوی مردمان لارستان که در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده به قرار زیر است: مراسم چهارشنبه آخر صفر در لارستان، مراسم رمضونی در لار، آیین سينه‌­زنی سنتی شهر لار، آیین برات در لارستان، مراسم حنابندان لارستان، مهارت تهیه حلوای مسقطی در لارستان، شیوه تهیه چاشنی مهیاوه، خرمن­‌کوبی سنتی و ترانه­‌های مربوط به آن در روستای گاوبست لارستان، سر کل آو، مراسم رخت­‌پوشی داماد در لار، بازی کلاه­‌کنی یا داربازی شهر لطیفی لار؛ وجود بقاع متبرک و امام‌زادگان جلیل‌القدر در جای‌جای لارستان نیز، از دیگر ظرفیت‌های گردشگری مذهبی شهرستان است؛ آستان مقدس امامزادگان میرعلی‌بن‌الحسین (ع)، میرحمزه و میرابراهیم در شهر لار، امامزاده سیدعفیف‌الدین (شاه زندو) در شهر بیرم، امامزادگان میراحمد در بریز و شاه‌ابولیث بنارویه، مرقد مطهر مرحوم آیت‌الله سیدعبدالعلی آیت‌اللهی و مرحوم آیت‌الله سیدمجتبی موسوی لاری، یادمان باشکوه شهدای گمنام و گلزار منور شهدای شهر لار از دیگر اماکن مذهبی و متبرک لارستان است.

گردشگری فرهنگی ورزشی: زیرساخت‌ها و امکانات متعدد فرهنگی و ورزشی موجود در شهر لار یکی از نقاط قوت مهم لارستان برای جذب گردشگران ورزشکار و دوستداران فرهنگ و هنر است؛ مجتمع بزرگ فرهنگی ورزشی طوبی، با سالن ورزشی به ظرفیت سه هزار نفر، استخر سرپوشیده، پارک بازی کودک، مسیر ویژه پیاده‌روی و… با طراحی مدرن و امروزی، یکی از باشکوه‌ترین مجموعه‌های ورزشی کشور است؛ زورخانه بزرگ خیرساز قمر بنی‌هاشم (ع) لار در زمینی به مساحت دو هزارمترمربع و زیربنایی بالغ بر ۶۰۰ مترمربع، آکادمی تنیس روی میز لارستان (بزرگترین آکادمی تنیس روی میز ایران)، استخر سرپوشیده عطائی، استخر سرپوشیده محمدی، زمین­‌های تنیس­ خاکی، خانه­ کشتی، استادیوم­‌های تختی و شهید دانشیار، پیست آفرود، پیست سوارکاری، سالن شمشیربازی، سالن تیراندازی، ده­‌ها باشگاه ورزش­‌های رزمی، ده­‌ها باشگاه آمادگی جسمانی و بدنسازی بانوان و آقایان، مدرسه شطرنج و… از پتانسیل­‌های لارستان برای میزبانی مسابقات و رویدادهای ورزشی در سطوح استانی و ملی و حضور گردشگران ورزشی در شهرستان است.

از بناها و زیرساخت­‌های هنری لارستان که می­‌تواند میزبان برنامه­‌های فرهنگی، فستیوال­‌های هنری و رویدادهای متنوع فرهنگی هنری باشد، می‌توان به این موارد اشاره کرد: پردیس سینمایی نخل مجتمع فرهنگی ورزشی طوبی مشتمل بر سه سالن سینمای استاندارد “باران”، “برکه” و “بادگیر” (با گنجایش جمعا ۲۲۳ نفر)، فرهنگسرای مرتضوی، مجتمع بزرگ قرآنی هنری شهید علیشیری شامل نگارخانه و سالن پلاتو، گالری هنری سایه­‌های آبی، نگارخانه سبز، نگارخانه بوستان ندای بهار، کارگاه­‌های سفال‌گری، کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان واقع در پارک کودک، سالن­‌های تئاتر وحدت و استاد جمالی، آموزشگاه­‌های هنرهای تجسمی صدنقش، هنرآسا، بهار و صاحبه، آموزشگاه­‌های موسیقی نیستان، سارنگ، هور، خانه هنر ارغنون و خانه فرهنگ.

گردشگری خرید: بازارها و مراکز خرید و مجتمع­‌های تجاریِ بزرگ و متنوع، قیمت مناسب کالا و اقلام و مهم­‌تر از همه، انصاف، خوش­نامی و مردم­‌داری کسبه و بازاریان لاری باعث شده تا شهر تاریخی لار یکی از مراکز مهم تجاری در جنوب کشور و شهری با بازارهای پر رونق برای داد و ستد و رفع مایحتاج مردم منطقه لارستان و شهرهای همجوار از استان­‌های فارس، هرمزگان و کرمان باشد. بازار قیصریه، بازار سنتی شهرقدیم لار، بازار طلافروشان لار، بازار امام خمینی (ره) در سه فاز، بازار بزرگ لارستان، مجتمع تجاری تفریحی نیلی، مجتمع تجاری تفریحی نگین، مجتمع تجاری هلال، مجتمع تجاری ارکید، میدان مرکزی میوه و تره‌بار لار و مراکز تجاری شهرهای خور و لطیفی از جمله مراکز پر رونق منطقه لارستان در زمینه تجارت و گردشگری خرید بوده که روزانه پذیرای مسافران و گردشگران زیادی از شهرهای هرمزگان، فارس و کرمان برای خرید در لارستان است.

گردشگری خوراک: گردشگری خوراک یکی از مهم‌ترین جاذبه­‌های توریستی لارستان است. تنوع کم­‌نظیر کباب­‌ها­، شیرینی و حلوا، شربت و عرقیجات، انواع نان، محصولات کنجدی و غذاها و دسرهای مختلف، منطقه لارستان را مقصد مهمی برای گردشگران کرده است. کباب­‌کنجه لاری و مسقطی­‌لاری (که شهرت جهانی دارند)، انواع نان محلی با چاشنی مخصوص مَهوه/مهیاوه (شُلشُلو، بالاتوه، جرادک، رِگاگ، تَپ‌تَپی، نی‌نَنی، لیتَک، گَپُک، فَلَزی، نان تافتون، بُتُنور، نان باتو و…)، انواع حلوا شامل مقراضی، حلوای­ آرد، حلوای نبات، حلوای تَرَک، پفکو، یغدر، فرنی، شیربرنج لاری، شیرینی­‌هایی با قدمت چند صدساله نظیر قتلمه، زیگیرو، دلبرو و بفه شکری، فالوده لاری، شربت طارونه، ارده و انواع محصولات کنجدی، دوشآب و شیره خرما، رنگینک، عسلِ کُنار لار که از مرغوب­‌ترین و خوش‌طعم­‌ترین نوع عسل‌هاست، کَشک، مهوه داغ، میگوپلو، پاچه‌پلو، بلالوت، محصولات جالیزی از جمله کَرکو و خیارزه و خوراکی­‌های لذیذ و خوش­‌طعم دیگر که می‌تواند لارستان را به قطب گردشگری خوراک منطقه تبدیل کند.

گردشگری درمان یا توریسم‌درمانی: وجود دو دانشکده علوم پزشکیِ مطرح و قوی با دارا بودن تجهیزات پیشرفته و به‌روز در سطح منطقه (دانشکده علوم پزشکی لارستان و دانشکده علوم پزشکی گراش)، حضور پزشکان ماهر و شناخته­‌شده در شهرستان، قیمت پایین خدمات پزشکی در مقایسه با نرخ جهانی و کیفیت بالای خدمات درمانی، فرودگاه بین‌المللی لارستان با پروازهای متعدد در هفته به مقاصد دوبی، شارجه، دوحه، کویت و تهران و نیز امکان اقامت در فضایی مناسب برای مسافران و بیماران (هتل جهانگردی و مهمان‌سرای فرهنگیان) شرایط را برای تبدیل شدن لارستان به قطب منطقه­‌ای در حوزه توریسم­‌درمانی فراهم ساخته است.

مهدی تقوی، فعال فرهنگی اجتماعی

ف ۱۱۰