تاریخچه سینه‌زنی سنتی لاری

این آئین‌ها از پیش از محرم با خیمه برافراشتن مردم زرقان و آئین ۱۰۰ ساله پرچم در شهرستان داراب آغاز می‌شود و با دیگر آئین‌ها در ایام عزاداری اباعبدالله (ع) ادامه می‌یابد که از جمله آنها می‌توان به آئین ۲۰۰ ساله « عمه کبار» شهرستان خرمبید و سینه‌زنی سنتی لاری اشاره کرد.

کارشناسان فرهنگ عامه لار برای تاریخچه عزاداری سنتی این شهر سه دوره زمانی مطرح می‌کنند که عبارتنداز: زمانی که نوادگان امام حسن (ع) وارد ایران شده و از داراب به لار آمدند، زمان صفویان و رونق مذهب شیعه و زمان زندیه، اما این شیوه‌ عزاداری فعلی به مرور در دوران معاصر شکل گرفته و پس از انقلاب اسلامی به شیوه بهتری اجرا شده است.

قدمت دیرینه و روش خاص این نوع سینه‌زنی سبب شد که در سال ۹۴ در سیزدهمین اجلاسیه پیرغلامان حسینی این نوع سینه‌زنی به شماره ۱۱۱۰ ثبت ملی شود. شروع عزاداری در لار با روضه‌خوانی همراه است و پس از آن دسته‌جات سینه‌زنی شروع به حرکت و عزاداری می‌کنند.

صمد کامجو از فعالان و کارشناسان فرهنگ بومی لارستان در این باره می‌گوید: پس از روضه‌خوانی با وقت کم سینه‌زنی به صورت نشسته توسط پامنبری‌ها صورت می‌گرفته و پس از آن حرکت دسته‌های عزاداری آغاز می‌شده است.

به گفته وی در لار از گذشته سینه‌زنی سنتی از سوی هیئت‌ها برگزار می‌شده و مراسم زنجیرزنی توسط غیربومی‌ها صورت می‌گرفته است.

سینه‌زنی سنتی لار به شکل طولی حرکت می‌کنند و با یک دست بر سینه می‌زنند و با دست دیگر کمر یکدیگر را گرفته و در یک مسیر در حالی که به عقب می‌روند سینه زده و نوحه می‌خوانند. این حرکت تا نقطه‌ای از پیش تعیین شده ادامه دارد و پس از چرخشی دور میدان سینه‌زنی از سر گرفته می‌شود.

کامجو می‌گوید: مسئله شاخص در عزاداری سنتی لار حضور سر دسته‌های مسن، کارکشته و پر قدرت در دسته‌های سینه‌زنی است تا از هر جهت بتوانند گروه را خوب پیش ببرند. پا برداشتن و ریتم حرکت هر کدام از عزاداران هم تاثیر به سزایی در نظم و زیبایی دسته دارد.

علاوه بر نوع خاص سینه‌زنی، لاری‌ها رسوم دیگری نیز دارند که از جمله آنها می‌توان به «سر علم انداختن» اشاره کرد که در لار  به شیوه‌ خاص و جالبی دیده می‌شود، مثلاً در دسته‌ها علم کوچک و در سرِ دسته علم بزرگ‌تر مستقر می‌شود حتی قدمت علم‌ها هم اهمیت دارد.

کامجو می‌گوید: نخستین علَمی که در لار دیده شده، به «علم قوامی» معروف است فردی بوده به نام قوامی از محله‌ پیرغیب که از مشهد علمی را آورده و نخستین بار در مراسم عزاداری استفاده کرده است.

عکس از صمد کامجو