مقبره «ننه نادر» چطور لاری‌ها را از قتل عام نجات داد

شاید آن زمان که مردم محلی نام های عجیب و غریبی بر روی آثار تاریخی فارس می گذاشتند، می دانستند روزی می رسد که همین نام ها دلیلی شود تا گردشگران را از اقصی نقاط جهان به سمت و سوی این آثار بکشاند؛ نام هایی که غیر واقعی و توصیفی هستند اما قرن ها است که بر روی آثار تاریخی استان ماندگار شده اند.

از نمونه این نام ها می توان به نقش رستم در شهرستان های مرودشت و داراب و شیراز اشاره کرد که در واقع نقوش حجاری شده شاهان ساسانی و قاجار است که در دل کوه حک شده اند و مردم محلی آن ها را به پهلوانان اساطیری ایران نسبت داده اند. این روزها ماجرای نام گذاری برخی از آثار تاریخی در فارس، خود به جاذبه گردشگری تبدیل شده است به طوری که در گردشگری خلاقانه و روایت محور، علت نام گذاری این آثار برای گردشگران به صورت مفصل گفته می شود و حتی در برخی از بسته های سفر ذکر نام محلی این آثار عنوان می شود تا گردشگران را به سفر کردن ترغیب کنند.

از جمله آثار تاریخی فارس که دارای نام های غیر واقعی اما جذاب هستند و هم اکنون هم به جاذبه گردشگری خاص جنوب کشور تبدیل شده اند دو اثر ساسانی و اسلامی در شهر لار است؛ مقبره «ننه نادر» و «قلعه اژدها پیکر».

این دو اثر ملی بر بالای تپه ای وسط شهر لار قرار گرفته اند و با این که سده ها از زمان ساختشان می گذرد و کاربری خود را از دست داده اند اما همچنان زیبا و استوار باقی مانده اند و بیشتر گردشگرانی که به این منطقه سفر می کنند این آثار را می بینند.

داستان ها و روایت های متعددی از نام گذاری این بناها وجود دارد، برای نمونه در برخی از اسناد تاریخی آمده است که لاری ها به محض این که با خبرمی شوند که دولت افشار قصد حمله کردن به شهرشان را دارند از این رو به سرعت بنایی را در نزدیکی قلعه تاریخی شهر می سازند و نام آن را مقبره ننه نادر می گذارند و از سویی شهر را هم با پارچه های سیاه آذین بندی می کنند. آن زمان که سردارجنگ نادر شاه افشار به این منطقه می رسد و شهر را عزادار می بیند تصور می کند که مردم لار ارادت خاصی به دولت دارند و از این رو شهر و مردم از خطر جنگ و قتل عام در امان می مانند.

در این باره سیما علویه رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان لارستان به خبرنگار ما گفت: طبق اسناد و منابع تاریخی موجود مردم لار در دوره های مختلف تاریخی تاجر بودند و وقوع جنگ به کسب و کارشان لطمات جبران ناپذیری وارد می کرده است، از این رو با سیاست خاص خود به نجات شهر و اموالشان اقدام می کردند.

وی با اشاره به نام گذاری قلعه اژدها پیکر هم گفت: این قلعه یکی از قلعه های ساسانی فارس است که ذوزنقه ای شکل است و بر فرازشهر لار جا خوش کرده است و به دلیل آن که بسیار بزرگ بوده و دیواره های بلندی هم داشته به اژدها معروف شده است كه با گذشت زمان به آن اژدها پیکر مي گويند.

علویه اضافه کرد: با توجه به کاوش های انجام شده در این محوطه تاریخی، قدمت قلعه اژدها پیکر به دوره ساسانیان می رسد و تا یک قرن پیش این قلعه مسکونی بوده است.قلعه اژدها پیکر روی یک سطح مرتفع قرار گرفته و طول آن ۷۰۰ متر مربع و پهنای آن ۱۷۰ متر است.

به گفته وی، این قلعه از ۳ بخش دیوار سنگی محاطی، قلعه بالایی و میانی تشکیل شده است. به جز قلعه بالایی و بنای مشهور به قبر مادر نادرشاه، بقیه قسمت ‌های قلعه ویران شده است.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان لارستان در ادامه این گفت و گو با اشاره به این که قلعه اژدها پیکر تا دوره پهلوی اول سالم بوده است، افزود: متاسفانه در دوره پهلوی این بنا محل اسکان اشرار و سارقین می شود و به دستور رضا شاه این بنا بمب باران و قسمت های عمده آن هم تخریب می شود.

علویه اضافه کرد: در اطراف این بنا سفال های پراکنده از دوره اسلامی دیده شده که برخی از محققین قدمت بنا را به دوره صفوی نسبت داده اند اما با توجه به کاوش های صورت گرفته بقایایی از آثار دوره ساسانی و اشکانی در محل کشف شده است که به احتمال زیاد این بنا معبد یا نیایشگاه بزرگی بوده است و بعد ها به قلعه نظامی تبدیل می شود.

منبع: خبرجنوب و پایگاه خبرآنلاین