بندرعباس، پایتخت دوم ایران

اصولاً کشور های دنیا برای بقاء و دوام نظام های حکومتی خود بایستی دارای شاخصه هایی از قدرت باشند و بدون تردید دو فرایند« توان اقتصادی و نظامی » از شاخصه های مهم قدرت و از راهبردی ترین راه های رسیدن به بقاء و دوام نظام های حکومتی محسوب می شوند که استقلال ، امنیت ، پیشرفت و توسعه پایدار کشورها را به دنبال خواهند داشت.

از روزگاران بسیار دور نام خلیج فارس در دائرة ‌المعارف نظامی و اقتصادی دنیا ضبط و ثبت گردیده است… .

چنان که به روزگار دیلمیان آوازۀ رونق خلیج فارس در تجارت و داد و ستد جهان‌گیر شد. به روزگار اتابکان، دولت خانۀ ایران در جزیرۀ کیش و بحرین بود. به روزگار صفویه، پس از آنکه شاه عباس کبیر پنجمین پادشاه صفویان حکومت ستمگرانۀ آلبوکرک پرتغالی را در سرتاسر خلیج فارس برانداخت و حکام صفوی در همۀ نواحی خوزستان ، پارس و خلیج فارس تا بحرین و کناره‌های نجد عربستان گماشته شدند ، از آن‌ پس ، رقابت ‌های اقتصادی و نظامی اروپاییان در خلیج فارس ماجراها و سر گذشت ‌های شگفت ‌انگیز و حیرت‌آوری را به وجود آوردند ، ولی به هر حال در همۀ اعصار عنصر ایرانی در خلیج فارس باقی ماند و به خانه و کاشانۀ خود دل بست و هم اکنون نیز دل بسته است چرا که جزء لاینفک آن است.

امروزه قدرت اول دنیا و منطقه خصوصاً در بین کشور های خلیج فارس از آن کشوری است که از قدرت اقتصادی پویا و امنیت اجتماعی و نظامی پایدار در صحنه های ملی و بین المللی برخوردار باشد و بتواند با استفاده از توان و خرد جمعی نخبگان خود و بدون استفاده از قدرت های خارجی و قدرت های در سایه داخلی و بدون در نظر گرفتن مصالح و منافع جناحی، تنها در جهت منافع عمومی کشورش گام برداشته و از آنها در جهت توسعه و پیشرفت و صیانت از حاکمیت و نظام حکومتی خود استفاده نماید.

در عصر کنونی نیز که بسیاری از کشورهای دنیا از دولت های انحصاری و انحصار در دولت ها رنج می برند، چنانچه پایه و اساس شکل گیری نظام های حکومتی آنها وابسته، و به صورت جناحی اداره شوند از استقلال در تصمیم گیری و عمل فاصله خواهند گرفت و به تدریج از قدرت ملی و بین‌المللی آنها کاسته خواهد شد و قطعاً استمرار این وضعیت در دراز مدت اثرات نامطلوبی بر نحوه حاکمیت و نظام حکومتی خواهد گذاشت و دوام و بقاء آنها را به خطر خواهد انداخت.

بنابراین نظام های حکومتی و دولت های آنها بایستی با تکیه بر قدرت و توان داخلی کشور و مردم خود شکل بگیرند تا بتوانند با استفاده از خرد جمعی آن را اداره نمایند و هیچ گونه شبهه ای مبنی بر ایجاد انحصار در آنها بوجود نیاید و در تمام زمینه ها با قدرت و توان مضاعفی حرکت و دوام و بقاء نظام و حاکمیت خود را حفظ کنند.

به عبارتی دولت ها و دولتمردان بایستی از انحصار و انحصاری بودن که لازم و ملزوم یکدیگر هستند و بقاء و فناء هرکدام بسته به دوام و فنای دیگری دارد فاصله بگیرند و تنها به توان اقتصادی و نظامی کشور خود تکیه کنند ، در غیر اینصورت پیروز میدان جناحی خواهد بود که بیشترین نقش را در شکل گیری دولتها و نظام های حکومتی بر عهده دارد و در مقابل نیز بدون تردید سهم و امتیاز بیشتری از دولت طلب کرده و بدون در نظر گرفتن مصالح و منافع کشور از آن به نفع و مصلحت جناح خود بهره خواهند برد که خود یکی از نشانه های ضعف دولت و عامل به خطر انداختن نظام حکومتی خواهد بود.

استان هرمزگان قطب اقتصادی و نظامی کشور:

 

بدون شک بندرعباس مرکز استان راهبردی هرمزگان از دیرباز به عنوان نقطه ثقل قدرت نظامی و اقتصادی ایران در بین کشورهای منطقه و جهان مطرح و محل رفت و آمد تجار و بازرگانان زیادی برای مبادلات تجاری بوده است. همچنین به عنوان بزرگترین مرکز قدرت نظامی خصوصاً قدرت دریایی مورد توجه محافل اقتصادی، سیاسی و نظامی دنیا بوده به طوری که با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و نظامی در یک بازه زمانی همواره مورد آماج حملات و هجوم نظامی بیگانگان و اشغالگران قرار گرفته است چرا که اتصال به آب های آزاد و در اختیار داشتن تنگه استراتژیکی هرمز اهمیت آن را مضاعف نموده و همواره مورد طمع دولت های بیگانه بوده و خواهد بود.

تنگه هرمز مهمترین و استراتژیکی ترین شاهراه ترانزیت دریایی نفت و مواد اولیه و کالاهای اساسی جهان به شمار می آید و به عنوان تنها آبراه کاربردی و حساس در خاورمیانه به جهت دسترسی آسان به خلیج فارس و دریای عمان و اتصال به آب های آزاد جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در  محسوب می شود. همچنین قرار داشتن بخش قابل‌ توجهی از منابع نفت و گاز جهان در آب‌های خلیج فارس ، اهمیت تنگه هرمز در استان راهبردی هرمزگان را به‌ طور چشمگیری افزایش ‌داده است.

از طرفی چون خلیج فارس حدود ۶۸ درصد از ذخایر نفت و گاز جهان را در اختیار دارد می‌توان تنگه هرمز را یکی از بزرگ ‌ترین مسیرهای انتقال انرژی دنیا و دومین تنگه پرتردد جهان دانست.

لذا با توجه به صادرات نفت کشورهای نفت خیز حوزه خلیج فارس و اوپک از مسیر این تنگه که هم ‌چنان از مهم ترین و اصلی ‌ترین منابع انرژی در جهان به شمار می‌رود، می‌توان به موقعیت راهبردی تنگه هرمز پی برد، تا جایی که تغییر و تحول در این تنگه می تواند مسیر اقتصاد جهان را دستخوش حوادث و تغییر و تحول ‌کند.

ضمناً با توجه به اینکه گستره تنگه هرمز به سه بخش تقسیم می‌شود و این بخش‌ها شامل آب‌های سرزمین ایران، آب‌های سرزمین عمان و آب‌های آزاد می‌شود ، لذا دانستن این نکته جالب توجه است که منطقه مشرف به تنگه هرمز در ایران، منطقه‌ای نظامی به شمار می‌رود و تردد در آن تنها با کسب مجوز های لازم امکان ‌پذیر است چرا که کشتی ‌های عبوری از تنگه هرمز به ‌لحاظ اقتصادی ، نظامی و سیاسی بسیار حائز اهمیت هستند.

همچنین تنگه هرمز در طول تاریخ به ‌دلیل موقعیت حساسی که دارد، محل منازعه‌های بین‌المللی زیادی با کشورهای دنیا خصوصاً آمریکا ، انگلیس ، اسپانیا و پرتغال بوده و هر بار نیز تسلط ایران بر آن تثبیت و در بین کشور های دنیا به اثبات رسیده است.

در حال حاضر نیز کشور ایران تسلط نظامی بالایی بر تنگه هرمز دارد و وجود جزایر متعدد همچون هرمز ، قشم ، هنگام و لارک در این تنگه، این امکان را برای تسلط نیروهای نظامی ایران ساده‌تر و راحت تر نموده است.

اگر چه ایران و عمان هر دو سهم مشترکی از این تنگه دارند، اما به ‌دلیل وسعت کشور عمان و نیرو های نظامی محدود آن ، در عمل تسلط نظامی ایران بر تنگه هرمز بیشتر است.

 

بنابراین می توان گفت تامین امنیت تنگه هرمز و تنظیم سند راهبردی و اهداف برنامه محور برای استان هرمزگان در جنوب ایران تاثیر مستقیمی بر امنیت دریانوردی در خلیج فارس و دریای عمان و تامین منابع انرژی و اقتصاد جهان دارد و می تواند ضمن تقویت دو فرایند نظامی و اقتصادی که از شاخصه های قدرت هستند در تسریع روند توسعه و پیشرفت کشور نیز نقش و تاثیری چشمگیر و اساسی داشته باشد.

لذا دولت بایستی با برنامه ریزی های دقیق و مدبرانه توسعه محور و اجتناب از ورود در هر گونه بازی در فضا های مسموم سیاسی ، نسبت به استان هرمزگان به عنوان پایتخت دوم کشور نگاهی ویژه‌ داشته باشد تا از آن طریق بتواند تحولی عظیم در صحنه قدرت های نظامی بین المللی و پیشرفتی شگرف در اقتصاد ملی و بین المللی که از شاخصه های قدرت هستند را بوجود آورد.

حبیب سمیعی

 

ن۲۲۰